54% ОД ЛУЃЕТО ДОЖИВУВААТ НЕКАКОВ ОБЛИК НА НАСИЛСТВО

26.04.2024 Скопје

Партнерското насилство е една од актуелните теми на денешницата и станува се почеста. Се дефинира како каква било форма на насилно однесување помеѓу две лица кои се во партнерство. Станува збор за патолошка појава која претставува кршење на основните човекови права, а се проценува дека до 54% од луѓето доживуваат некаков облик на насилство од интимниот партнер секоја година.

Постојат различни видови на насилство од партнерот: физичко (вклучува нанесување физичка повреда на партнерот, удирање со различни предмети), емоционално (заплашување, навреди, членови на семејството кои се свртуваат против жртвата), сексуално (принудени на секс, несакано допирање), економски (негирање пари на жртвата, финансиска контрола) и дигитално насилство, кое е сè почеста појава, а вклучува и контрола на телефонот на жртвата, проверка на пораки и навреда на жртвата на различни дигитални платформи.

Најраспространета форма на насилство од партнерот е психичкото насилство (во опсег од 29% до 75%), потоа физичкото насилство (во опсег од 12% до 60%).

Иако често се мисли дека насилството од интимниот партнер им се случува само на жените, тоа не е така – и мажите можат да бидат жртви на насилство од интимниот партнер. Партнерското насилство се јавува и во адолесцентните односи, што е особено ризично, бидејќи адолесцентите се во процес на развој и неповолните околности (како насилните партнерски односи) можат да остават неповолни ефекти врз нивниот социо-емоционален развој. Луѓето со пониско ниво на образование се исто така изложени на поголем ризик да доживеат насилство од партнерот, бидејќи им е потенцијално потешко да ги препознаат знаците на насилство и помала е веројатноста да побараат помош. Луѓето со понизок социоекономски статус и послаб круг на поддршка се исто така изложени на поголем ризик да доживеат насилство од интимен партнер, бидејќи имаат помалку ресурси да бараат и да добијат помош доколку станат жртва на насилство од интимен партнер. Исто така, нискиот социо-економски статус често доведува до фрустрација и чувство на беспомошност кај луѓето, при што сите непријатни чувства можат да се истурат кај партнерот.

Важно е да се напомене дека лошата семејна динамика исто така може да биде фактор на ризик за доживување (и извршување) насилство од партнерот. Кога велиме „лоша семејна динамика“, првенствено мислиме да бидеме сведоци на насилство меѓу родителите и да се доживее некој облик на злоупотреба или запоставување од страна на родителите. Насилството раѓа насилство. Ако некое лице било сведок на насилство од партнерот помеѓу нивните родители или било на некој начин малтретирано од родителите, а никогаш не работело на тоа (на пр. со одење на психотерапија), постои голема веројатност таа личност да биде насилна кон својот партнер. Можно е и спротивното сценарио: луѓето кои биле малтретирани од блиски луѓе во детството, а никогаш не работеле на тоа, можат да бидат во улога на жртва и да претрпат насилство од партнерот во зрелоста.

Различни видови на зависност може да придонесат за појава на насилство од партнерот. Зависностите (од алкохол, психоактивни супстанци, коцкање или нешто друго) го менуваат функционирањето на нервниот систем и доведуваат до т.н. стеснување на свеста, така што личноста има помала контрола врз сопствените постапки и може да стане насилна кон партнерот. Освен тоа, зависностите често вклучуваат финансиски трошоци, крадење пари од дома и слично, што може да доведе до поголеми конфликти меѓу партнерите и појава на насилство од партнерот.

Насилството од партнерот остава бројни последици за жртвата. Овие последици можат да бидат од физичка природа (разни видови болести, физички повреди кои бараат лекарска помош, оштетување на плодот за време на бременост, предвремено породување итн.) и психолошка природа (депресија, анксиозност, страв, чувство на беспомошност, развој на негативна слика за себе, срам и слично). Голем број луѓе кои доживуваат насилство од интимен партнер тоа го кријат. Може да потрае и до три месеци континуирано насилство пред некое лице да одлучи да се довери некому.

Имајќи ги предвид овие последици, важно е да знаете кому да се обратите во случаи на насилство од партнерот. Има полиција и центри за социјална работа, особено ако животот на жртвата е во опасност. Еден од ресурсите е „синиот телефон“, бесплатна линија за советување за пружање психолошка помош и поддршка, чиј број е 080 050 305. Исто така, важно е лицето да има близок круг на луѓе на кои може да им се верува во случаи на искусување насилство од партнерот.

Превенцијата на насилството од партнерот може да се направи и со работа во заедницата, преку предавања за родова еднаквост, здрави партнерски односи и начини на самозаштита. Партнерските односи претставуваат важен дел од нашите животи, тие ги задоволуваат нашите потреби за љубов и припадност, и затоа е важно да знаеме како да ги изградиме здраво.