11.06.2025 Скопје
Јапонската компанија iSpace соопшти дека неговата лунарна сонда без екипаж веројатно се урнала на површината на Месечината за време на обидот за слетување во петокот, што претставува уште еден неуспех две години по неуспешната прва мисија.
Компанијата со седиште во Токио се надеваше дека ќе им се придружи на американските фирми Intuitive Machines и Firefly Aerospace во успешното комерцијално слетување на Месечината, дел од глобална трка што вклучува и национални месечеви мисии од Кина и Индија.
Иако неуспехот значи уште една повеќегодишна пауза во комерцијалниот пристап до Месечината за Јапонија, земјата останува посветена на американската програма Artemis, а широк спектар јапонски компании го проучуваат истражувањето на Месечината како деловна можност.
Resilience, втората месечева сонда на iSpace, имаше проблеми со мерењето на растојанието до површината и не успеа доволно да го забави спуштањето, соопшти компанијата, додавајќи дека не била во можност да воспостави комуникација со сондата по веројатното тврдото слетување.
„Можеле да се случат различни сценарија, вклучувајќи проблеми со погонскиот систем, софтверот или хардверот, особено со сензорите“, изјави главниот технички директор на iSpace, Рјо Уџи, на прес-конференција.
Акциите на iSpace беа надвор од границите, преплавени со нарачки за продажба и изгледаше дека ќе го затворат денот на долната граница од дневниот лимит, што претставува пад од 29%. На затворањето во четврток, пазарната вредност на iSpace беше повеќе од 110 милијарди јени.
„Не се соочуваме со никакво непосредно финансиско влошување или тешкотии поради овој настан“, рече главниот финансиски директор Џумпеи Нозаки на конференциски повик, наведувајќи ја континуираната поддршка од инвеститорите.
Првата сонда на iSpace се урна на површината на Месечината во 2023 година поради неточни мерења на надморската височина. Беа имплементирани софтверски поправки, додека дизајнот на хардверот остана во голема мера непроменет во сондата Resilience.
Resilience носеше ровер со 4 тркала изграден од подружницата на iSpace во Луксембург и 5 надворешни товари во вкупна вредност од 16 милиони долари, вклучувајќи научни инструменти од јапонски компании и универзитет од Тајван.
Сондата беше насочена кон Маре Фригорис, базалтна рамнина на околу 900 км од северниот пол на Месечината.
Доколку слетувањето беше успешно, сондата и роверот, високи 2,3 метри, ќе започнеа планирана 14-дневна истражувачка активност, вклучително и собирање реголит, материјал од површината на Месечината, според договор со американската вселенска агенција НАСА.
Resilience беше лансиран во јануари на истата ракета на SpaceX како и сондата Blue Ghost на Firefly, која тргна по побрз пат кон Месечината и успешно слета во март.
Intuitive Machines, која минатата година го направи првото комерцијално слетување на Месечината во светот, исто така успешно ја слета својата втора сонда, Athena, во март, но во странична положба како првата мисија.
Јапонија минатата година стана петтата земја во светот што слета на Месечината, по поранешниот Советски Сојуз, САД, Кина и Индија, кога националната агенција Japan Aerospace Exploration Agency успешно ја слета својата сонда SLIM.
Јапонската влада минатата година потпиша договор со НАСА за вклучување на јапонски астронаути во мисиите Artemis на Месечината и ги поддржа истражувачките проекти на приватните компании за иден развој на Месечината, со претпоставка дека iSpace ќе го обезбеди транспортниот капацитет.
„Очекувањата за iSpace не исчезнаа“, рече јапонскиот премиер Шигеру Ишиба во објава на платформата X.
Иако iSpace веројатно ќе остане најнапредната компанија за лунарен транспорт во Јапонија, некои јапонски фирми може да почнат да разгледуваат опции за транспорт од странски субјекти за да ги тестираат своите визии за истражување на Месечината, рече професорот на Универзитетот „Рицумеикан“, Казуто Саики, кој беше вклучен во мисијата SLIM.
За својата трета мисија во 2027 година, американската подружница на iSpace гради поголема сонда како дел од Commercial Lunar Payload Services на НАСА за програмата Artemis . Компанијата планира уште 6 мисии во САД и Јапонија до 2029 година.
„НАСА сè повеќе има потреба од приватни компании за да ја подобри економичноста на клучните мисии со ограничени буџети“, рече извршниот директор на iSpace, Такеши Хакамада, осврнувајќи се на предложените намалувања на буџетот од страна на американскиот претседател Доналд Трамп.
Подготвено од М.Д.
About Author
