06.05.2025 Скопје
Гледајќи ги моделите на раст, некои кардинали кои бараат нов папа би можеле да се свртат кон Азија или Африка. Во тој случај, можен кандидат е Филипинецот, кардиналот Луис Антонио Тагле.
Белата митра на Папата не е лесна. Кој и да биде избран за нов врховен водач на 1,4 милијарди католици во светот, ќе мора да се соочи со цела низа проблеми.
Меѓу нив се растечките проблеми со финансиите на Ватикан, намалената посетеност на црквите во многу западни земји и доктринарните дебати за прашања како што се ракополагањето на жените и вклучувањето на ЛГБТК католиците, што алудира на нови поделби. Финансиската криза во Ватикан беше меѓу најновите што му зададоа главоболка на папата Франциск. Три дена пред неговата последна хоспитализација во февруари, тој нареди создавање нова комисија на високо ниво за поттикнување на донации за Ватикан, кој се соочува со буџетски дефицит и растечки недостиг во пензискиот фонд.
Иако Ватикан не објави целосен извештај за буџетот од 2022 година, последниот извештај од средината на 2024 година вклучуваше дефицит од 83 милиони евра, изјавија два извори запознаени со прашањето.
Ватикан го процени дефицитот во пензискиот фонд во 2022 година на речиси 631 милион евра. Оттогаш не се објавени нови официјални информации, но неколку информирани извори изјавија дека веруваат дека дефицитот сега е значително поголем. Језуитскиот свештеник Томас Рис, коментатор кој пишувал за финансиите на Ватикан, рече дека буџетските проблеми би можеле да имаат „големо влијание“ врз тоа кој ќе биде избран за нов папа на конклавата што започнува на 7 мај.
„Ќе мора да изберат некој што носи пари, а не овчар“, рече Рис.
Ако кардиналите бараат некој што знае како да ги намали трошоците во сложената бирократска структура на Ватикан, тие би можеле да се одлучат за италијанскиот кардинал Пјетро Паролин. Тој е водечки кандидат за нов папа и беше втор човек во Ватикан речиси за време на целиот понтификат на Франциск. Но, Паролин беше на чело на Државниот секретаријат на Светата столица кога тоа тело беше вмешано во скандал околу сомнителна инвестиција од повеќе од 200 милиони долари во купување зграда во Лондон.
Кардиналот Анџело Беку, некогаш еден од главните помошници на Паролин, подоцна беше осуден за проневера и измама во ватикански суд, за што доби пет и пол години затвор. Вича ги негира сите обвиненија и е на слобода додека не заврши жалбената постапка.
Пад на популарноста во Европа
Католичката црква бележи многу мало зголемување на бројот на верници во светот во последните години. Според најновите официјални статистички податоци, на крајот од 2023 година, во светот имало 1,405 милијарди католици, што е за 1,15 проценти повеќе отколку на крајот од 2022 година, кога имало 1,389 милијарди.
Најголем број католици се наоѓаат во Америка – 64,2 проценти од населението на Северна и Јужна Америка се католици. Потоа следуваат Европа со 39,6 проценти и Океанија со 25,9 проценти.
Сепак, стапката на крштевање на бебиња, клучен индикатор за ширењето на верата, е највисока во земјите во развој.
Според статистиката на Ватикан, Американска Самоа (71,2), неколку острови во Океанија (од 37,7 до 21,8), Бурунди (23,6), Камбоџа (22,3), Источен Тимор (20,3) и Мјанмар (20,1) регистрирале најголем број крстени бебиња на 1.000 католици.
Во исто време, бројот на верници во многу европски земји се намалува.
Германската бискупска конференција претходно оваа година објави дека само 29 нови свештеници биле ракоположени во земјата во 2024 година, што е историски најнизок број.
Според нивните податоци, околу 321.000 германски католици ја напуштиле Црквата таа година.
Вкупниот број на католици во Германија, која има население од 83 милиони, сега е помалку од 20 милиони, а католиците некогаш сочинуваа половина од населението.
Гледајќи ги моделите на раст, некои кардинали кои бараат нов папа би можеле да се свртат кон Азија или Африка. Во тој случај, можен кандидат е Филипинецот, кардиналот Луис Антонио Тагле.
Поранешниот надбискуп на Манила, кого Франциск го замоли во 2019 година да ја води канцеларијата на Ватикан за евангелизација, Тагл е познат по својот шарм и реализам и би бил првиот папа источно од модерна Турција.
Филипините, земја со речиси 115 милиони жители, се речиси 80 проценти католици. Кога Франциск ги посети Филипините во 2014 година, тој привлече најголема толпа во папската историја. Речиси седум милиони луѓе присуствуваа на мисата на отворено во Манила.
Но, и Тејгл беше вмешан во скандалот. Во 2022 година, Франциск го отстрани од функцијата шеф на Ватиканската конфедерација од 162 католички организации за хуманитарна помош, развој и социјални работи кои работат во повеќе од 200 земји.
Франциск го отпушти целото раководство на Каритас Интернационалис по извештаите дека менаџментот лошо се однесувал кон вработените. Улогата на Тејгл во таа организација беше во голема мера церемонијална.
Доктринарни прашања
Кога станува збор за доктринарни спорови, Франциск главно се обидувал да ја отвори Црквата за нови дебати. Беа отворени дискусии за теми како што е ракополагањето на жените, што беше табу тема со децении.
Папата основал две комисии за разгледување на ракополагањето на жените за ѓакони. Една од тие комисии сè уште не ја завршила својата работа. Франциск, исто така, им дозволи на свештениците да благословуваат истополови парови, при што одлуките се донесуваат од случај до случај.
Неговите одлуки предизвикаа критики од конзервативните католици, вклучувајќи и некои кардинали, кои стравуваат од разредување на верата. Некои кардинали сега повикуваат на промена на насоката.
Кардиналот Герхард Милер, конзервативец, рече дека новиот папа не треба да биде наследник на папата Франциск, туку наследник на Свети Петар, првиот папа.
Франциск, изјави Милер, беше „малку нејасен“ во врска со доктрината. Кога станува збор за благословување на истополовите парови, „не смеете да ја доведувате во прашање католичката доктрина за бракот“, рече тој.
Подготвено од М.Д.
About Author
