16.05.2025 Скопје
Вистинска конфузија се случуваше на првиот ден од најавената средба за мировни преговори Украина и Русија и околу предлогот на рускиот претседател Владимир Путин за директни разговори со Украина.
Денот кога тие требаше да започнат со преговорите донесе многу повеќе од договоренот, седумчасовно набљудување на бреговите на Босфорот, немирна турканица во рускиот конзулат и конечно одлука од претседателот на Украина што може да отвори ново поглавје во овој нерешлив конфликт.
Хаотичните сцени што се одвиваа во Истанбул започнаа утрото. Додека светските медиуми се спуштија наутро во палатата Долмабахче во Истанбул, Украина сè уште не потврди дека ќе учествува ниту даде сигнали за составот на својата делегација, а извор од турското министерство за надворешни работи изјави дека „сè уште нема закажан состанок“.
Наместо тоа, откако Кремљ потврди дека Путин дефинитивно нема да се појави, украинскиот претседател Володимир Зеленски разговараше со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во главниот град, Анкара.
„Чекањето е подобро отколку да се знае резултатот“, се пошегува Станислав Ивашченко, дописник на руското министерство за одбрана, чекајќи меѓу толпите новинари полни со кафе.
„Сите се уморни од ова“, изјави тој, осврнувајќи се на војната во Украина, „но ние ќе ја браниме нашата позиција“.
Упорната одбрана на својата позиција од страна на Русија е клучна причина зошто рускиот претседател неочекувано ги предложи овие разговори пред пет дена. Соочен со ултиматум од Киев и неговите сојузници да потпишат 30-дневен прекин на огнот или да се соочат со нови големи санкции, Путин избра трет пат.
„Им предлагаме на властите во Киев да ги обноват преговорите, тие да ги прекинат“ во 2022 година, им рече тој на новинарите на брифинг рано во неделата. И така, за да ја засили таа поента, го избра истиот град кој беше домаќин на некои од тие рани мировни разговори – Истанбул – и, откри доцна во среда, истиот главен преговарач, Владимир Медински, поранешен министер за култура и претседател на Воено-историското друштво на Русија.
„Делегацијата е посветена на конструктивен пристап“, рече Медински во краткиот настап во четврток попладне во рускиот конзулат, во кој не прифати прашања. Медиумската врева беше толку интензивна што можеше да се чуе како конзуларните службеници се закануваат дека ќе го откажат брифингот доколку новинарите не се смират.
Медински тврдеше дека директните разговори биле за „воспоставување долгорочен мир, елиминирање на корените на конфликтот“. Употребата на фразата „корени причини“, која за Русија опфаќа сè, од амбициите на Украина за НАТО, па сè до нејзиното постоење како суверена држава, беше потсетник за тоа колку далечен може да биде еден договор.
И сепак, за да се комплицираат работите дополнително, Русија и Украина сега ги балансираат своите интереси со нивниот однос со Доналд Трамп. Американскиот претседател повторно во четврток ја посочи можноста за сопствено присуство на разговорите, велејќи дека „доколку нешто се случи“ ќе размисли да оди во петок. Пратениците на Белата куќа, Кит Келог и Стив Виткоф, веќе треба да бидат во Истанбул во петок.
И Зеленски не се обиде да скрие дека Трамп бил клучен дел од неговата евентуална одлука да се ангажира со Русија. По средбата со Ердоган доцна попладне, тој рече дека не само што ќе испрати делегација во Истанбул, туку дека ќе ја предводи повисок функционер од руската страна – министерот за одбрана Рустем Умеров, „од почит кон претседателот Трамп“.
Русија, исто така, внимателно го следи следниот потег на Трамп, сè уште имајќи надеж за тоа ветено ресетирање на односите. А Трамп можеби ги зголеми тие надежи во четврток, велејќи им на новинарите по пристигнувањето во Абу Даби: „Ништо нема да се случи додека Путин и јас не се собереме“.
Поранешниот руски дипломат Борис Бондарев, кој ја напушти својата функција во Женева во 2022 година, рече дека верува оти средбата со Трамп би била голема победа за Путин, додека тој останува незаинтересиран за средба со Зеленски.
„Две големи сили треба да седнат заедно и да разговараат за тоа како инфериорните земји треба да живеат под нивниот чадор“, изјави тој во интервју од Швајцарија. „Така го гледа светот. Затоа Зеленски не се вклопува“.
Подготвено од М.Д.
About Author
