02.04.2025 Скопје
Последните години ѝ донесоа значителни економски предизвици на Европската унија, а многу аналитичари сметаат дека Европа преку сопствените политики предизвика долгорочни економски проблеми.
Економистот Мајкл Бурнад, на својот канал Economics Explained, ги објасни клучните фактори кои, според него, доведоа до сегашната ситуација, вклучувајќи ги економските санкции кон Русија, енергетската политика и неуспешната реиндустријализација. Анализирајќи ги последиците од овие одлуки, Бурнад заклучува дека Европа, преку непромислени економски стратегии, всушност си нанела долгорочна штета што сериозно го загрозила нејзиниот економски раст и стабилност.
Санкции кон Русија – Двојна игра Европа донесе драстична одлука да се откаже од руската енергија како одговорност за руските воени дејствија во Украина. Сепак, долгорочните последици од оваа одлука не беа целосно предвидени. Санкциите доведоа до драстично зголемување на цените на енергијата, што директно ги погоди европските потрошувачи и индустријата.
Од 2022 година, цените на природниот гас во ЕУ се зголемија за дури 700 отсто, додека цената на нафтата достигна историски највисоки нивоа. Инфлацијата, која следеше како резултат на овие скокови, достигна стапка од 10 проценти во многу земји на ЕУ, вклучувајќи ги Германија, Италија и Франција. Овие земји, кои беа многу зависни од руските енергетски извори, се соочија со големи проблеми во одржувањето на индустриското производство, додека цените на енергијата продолжија да растат.
Енергетска криза ЕУ беше принудена да се ослободи од енергетската зависност од Русија, што првично изгледаше како неопходен чекор. Меѓутоа, за да најде алтернативи, Европа се соочи со големи предизвици. Цената на американскиот ЛНГ гас се зголеми за 150%, додека цените на енергенсите на пазарот достигнаа рекордни. Во обид да ги намали емисиите на јаглерод диоксид, ЕУ ги игнорираше практичните аспекти на енергетската безбедност, што доведе до ситуација кога трошоците за енергија станаа неподносливи.
Според проценките, ЕУ потрошила повеќе од 500 милијарди евра за енергетски субвенции во 2022 година, додека домашните извори на енергија биле отсутни или не ги задоволувале потребите.
Реиндустријализација и инфлација Иако многу европски земји се обидоа да ги реиндустријализираат своите економии, трошоците за производство станаа неподносливи. Во Германија, трошоците за производство се зголемија за 20 отсто во 2022 година, додека конкурентноста на индустријата се намали за 15 отсто. Инфлацијата што следеше ја влоши ситуацијата и многу фабрики беа принудени да го намалат производството или да ги затворат вратите. Овој пад на производството има долгорочни последици врз работните места и продуктивноста.
САД и Азија Додека Европа се соочуваше со криза, САД ја искористија ситуацијата. Потрошувачката на ЛНГ од Америка се зголеми за 40 отсто, додека американската економија доживеа закрепнување со стапка на раст од 3,5 отсто во 2022 година. Во исто време, многу азиски земји, како Кина и Индија, презедоа дел од трговијата со Русија, што дополнително ја ослабна позицијата на ЕУ на глобалниот пазар.
Загриженост за долгорочна стабилност Со оглед на актуелните економски проблеми, се поставува прашањето дали Европа ќе успее да се опорави. Прогнозите за 2025 година не се охрабрувачки, бидејќи ЕУ може да се соочи со стагнација додека глобалните ривали, како што се САД и Азија, продолжуваат да се развиваат. Според некои проценки, економијата на ЕУ би можела да порасне за само 0,5 отсто годишно во следните пет години, додека САД би можеле да забележат раст од 2,5 отсто.
Европските земји се соочуваат со големи предизвици во однос на енергетската безбедност, инфлацијата и продуктивноста. Демографските промени, како што е намалената работна сила, може дополнително да ја влошат конкурентноста на ЕУ на глобалниот пазар.
Што понатаму?
За да избегне понатамошна стагнација, ЕУ мора да го преиспита својот економски модел. Добар почеток би било да се фокусираме на енергетските политики кои ги балансираат зелените иницијативи со енергетската безбедност. Исто така, инвестициите во технологијата и индустриската модернизација би можеле да помогнат во обновувањето на конкурентноста на европските производствени сектори. Европските земји, исто така, мора да ги фокусираат напорите за намалување на инфлацијата и зајакнување на внатрешниот пазар за да постигнат долгорочна стабилност.
Иако ЕУ постигна одредени краткорочни цели, долгорочните последици од сегашните економски политики може да претставуваат сериозен предизвик за сите европски нации. Без разлика дали станува збор за енергетска независност, санкции против Русија или обиди за реиндустријализација, јасно е дека ЕУ мора да најде рамнотежа за да обезбеди стабилност и конкурентност во иднина.
Подготвено од М.Д.
About Author
