23.04.2025 Скопје
Иако во последниве години сè помалку ја гледаме во паричниците и касите, познатата банкнота од 500 евра сè уште е законско средство за плаќање – и покрај тоа што веќе не се произведува.
Европската централна банка (ЕЦБ) донесе одлука постепено да ја укине оваа највредна евро банкнота уште во 2016 година, а последен пат беше отпечатена во април 2019 година во Германија и Австрија.
Главна причина за ваквата одлука беше загриженоста дека банкнотата од 500 евра често се користела за перење пари и други незаконски активности. Тогашниот претседател на ЕЦБ, Марио Драги, не се двоумеше да ја нарече „алатка за криминалци“.
Сепак, и покрај прекинот на производството, сите постоечки банкноти остануваат во оптек, продолжува да се наведува на веб-страницата на ЕЦБ. Нема да ја изгубат вредноста, ниту ќе има рок за нивна замена. Граѓаните сè уште можат да ја користат популарната „виолетова“ за плаќање – се разбира, под услов трговците да ги прифатат.
Исфрлен од втората серија
Банкнотата од 500 евра беше исфрлена од втората серија на банкноти евро позната како „серијата Европа“, која постоеше од 2013 до 2019 година. Оваа серија беше позната по тоа што донесе подобрени мерки против фалсификување и поголема издржливост на банкнотите, со што се намали потребата за нивна честа замена – што исто така има позитивен ефект врз животната средина.
Оваа серија содржи апоени од 5 до 200 евра, додека банкнотата „петстотини“ е испуштена. Сепак, сите банкноти од првата серија, вклучително и оваа, сè уште се законско средство за плаќање и ја задржуваат својата целосна вредност.
Што ако поседувате банкнота од 500 евра?
Доколку поседувате банкнота од 500 евра и не сакате да ја чувате, можете да ја замените во која било национална централна банка на земјите од еврозоната без никакво временско ограничување.
Во многу случаи, локалните банки исто така ќе прифатат размена или ќе ви дозволат да ја депонирате белешката на сметка и да добиете исплата во помали деноминации.
Меѓутоа, во секојдневна употреба, се поверојатно е дека трговецот нема да ја прифати оваа банкнота, токму поради нејзината реткост и сомнителна репутација.
Така, иако е отстранета од идното издавање на банкнотите на еврото, сепак „виолетовата кралица“ има своја вредност и место во готовина. Ако го имате, не треба да брзате – но ако одлучите да го замените, знајте дека тоа можете да го направите без временско ограничување. Така, Европската унија ги комбинира безбедноста, практичноста и довербата – дури и кога станува збор за готовина.
Зошто е контроверзно?
Многумина се прашуваат зошто оваа банкнота е контроверзна, а еден магазин објави интересна споредба која ги расветлува практичните причини за популарноста на големите апоени меѓу криминалците: за физички транспорт на 10 милиони евра во апоени од 50 евра, потребни се 200.000 банкноти со вкупна тежина од 184 килограми. За истото количество во банкноти од 500 евра се потребни само 20.000 парчиња, со тежина од 22 килограми – што е помалку од една осмина од вкупната маса.
Во моментов, според анализата на Статиста, во оптек сè уште има околу 238 милиони банкноти од 500 евра. За споредба, најчестата деноминација во еврозоната е банкнотата од 50 евра – во оптек има околу 15 милијарди.
Трета серија
Европската централна банка објави дека работи на дизајнот на третата серија банкноти евро, кои би можеле да бидат пуштени во оптек околу 2026 година. Новиот дизајн поблиску ќе ги одразува европскиот идентитет и вредности, со учество на граѓаните во процесот на донесување одлуки.
Подготвено од М.Д.
About Author
