ЕВРОПЕЈЦИТЕ ЈА БОЈКОТИРААТ АМЕРИКАНСКАТА СТОКА

11.04.2025 Скопје

Кажете не на Кока-Кола, колачињата Орео и намазот од Филаделфија! – одекнува од многу европски метрополи, каде граѓаните се собираат на социјалните мрежи за да ја шират кампањата – „Не купувај американскo“. Групите имаат по неколку стотици илјади членови, а никнуваат како печурки.

Наведени се и специфични, препознатливо американски производи за кои сите знаат дека се од американско потекло, но постојано се додаваат нови, бидејќи корисниците ги означуваат и помалку познатите брендови како непожелни.

Дури 64 отсто од Германците, според анкетата што ја објави ДВ, изјавиле дека немаат намера да купуваат американски производи во продавниците. На интернет кружат слики кои покажуваат дека во Германија, на пример, купувачите во продавниците ги превртуваат кутиите со сирење Филаделфија наопаку за да го покажат својот гнев и да го сокријат името на брендот. Истото се случува и со теглите – кои се превртуваат наопаку и „назад“ кон купувачот – а, судејќи според фотографиите, сличен тренд ја зафати и Канада.

Во Данска, каде што сè започна, трговците на мало почнаа да ги означуваат европските стоки веднаш до цената, за да се избегне лошата слика за означување на американската стока. Имено, во продавниците на синџирот Føtex европските производи се означени со црна ѕвезда – „за да им се олесни на клиентите да одлучуваат“.

Огромните пакувања на Jolly Cola, пандан на пијалоците од кола, но од дански производител, стојат под огромен знак „Дански сокови“, а Coca-Cola и Pepsi се закопани во аглите на продавниците. Многу ресторани побараа да додадат локални, дански газирани пијалоци во нивните понуди од менито, според Naturfrysk, данскиот конгломерат со сода.

Политиката на Трамп доведе до „крв што врие на данските викинзи“, па сега дури и искусните електричари и столари размислуваат да ги заменат своите електрични алати DeWalt од американско производство од 10.000 долари, иако тоа ќе ги чини многу.

Во Франција, потрошувачите се одлучија за герилски акции и насекаде поставуваа налепници „Boycott USA“. Во Британија и Ирска, рестораните на Мекдоналдс работат со намалена посетеност. Клиентите во Ирска најчесто го поставуваат прашањето во аптеките и супермаркетите – што би било добра замена за Oral-B или Listerine?

Продажбата на Tesla е намалена, поради поврзаноста со Илон Маск, од почетокот на оваа година за 45 отсто во споредба со 2024 година. Порано беше автомобил од демократска земја, сојузник. Сега олицетворение на потенцијалниот нацизам (контроверзните поздрави на Маск) и асоцијацијата со Трамп и Америка, дури и кинеското возило стана помалку контроверзно. Протести се одржуваат во салоните на Тесла низ Европа, Австралија и Нов Зеланд.

Некои ги истакнаа предизвиците за бојкотирање на одредени американски производи, особено технологијата, но постојат алтернативни европски технолошки услуги, вклучувајќи ги пребарувачите Mojeek и Ecosia за да им помогнат на корисниците да се одвикнат од Google. Google како отфрлен пребарувач? И тоа е можно. На многу пазари, тој одамна престана да биде главен, на пример во повеќето земји од поранешниот СССР тоа е Yandex, кој има различни алгоритми и често дава подобри или барем различни резултати и е добар за комбинација на пребарувања.

Апликациите за пораки веќе имаа силна конкуренција од рускиот Telegram, Viber кој потекнуваше како белоруско-израелски изум, но беше купен од јапонскиот Rakuten, но новите, видливи играчи на пазарот се Element X (Велика Британија), Olvid (Франција) и Threema (Швајцарија). Mastodon, германска социјална мрежа, почна да го заменува X (поранешен Twitter) во Европа.

А навиките на оние кои одат да се „почестат“ со пецива или кафе наеднаш се менуваат. „Starbucks“ се мачеше да се пробие во Европа, полна со стари кафулиња на живописни места, а токму кога успеа, Трамп си ја подметна ногата. Се разбира, секогаш е подобро да се поддржат помалите локални кафулиња и пекари, но има и локални синџири кои одеднаш повторно станаа популарни. На пример, Tchibo е германски ланец популарен во Германија, Австрија, Швајцарија, Чешка, Словачка, Полска, Унгарија и Турција. House Espresso House започна во Шведска и е најголемиот ланец на кафе во нордиските земји и Германија.

Зачудувачки е колку се успешни ваквите бојкоти. Класичен пример на „прокси бојкот“ пред 30 години ги таргетираше француските стоки, особено виното, во средината на 1990-тите. Ова беше одговор на одлуката на претседателот Жак Ширак да изврши нуклеарни тестови во Пацификот. Големите бојкоти на потрошувачите придонесоа за одлуката на Франција да се откаже од нуклеарните тестови во 1996 година. Во Британија, на пример, француските вина изгубија пазарен удел во сите категории бидејќи побарувачката опадна за време на бојкотот. Во тоа време тоа го чинеше францускиот вински сектор 26 милиони евра (околу 52 милиони евра денес).

Се чини дека однесувањето на Доналд Трамп буквално го освести половина свет дека се присети дека купуваат американска стока и дека користат американски услуги, па решиле да купуваат помалку.