13.03.2025 Скопје
Како што рече Шекспир, сите ние имаме свои влезови и излези на оваа голема сцена што ја нарекуваме живот, а сега истражувачите идентификуваа специфична точка во средната возраст кога нашите мозочни клетки ги покажуваат првите знаци на опаѓање.
Таа возраст, врз основа на скенирања и тестови на мозокот на 19.300 лица, во просек изнесува околу 44 години. Тука почнува да се забележува дегенерација, пред да ја достигне најбрзата стапка на 67-годишна возраст.
Кога ќе достигнеме 90 години, стапката на стареење на мозокот се забавува.
Според тимот кој стои зад новата студија, предводена од истражувачите од Универзитетот Стони Брук во САД, наодите би можеле да бидат корисни за изнаоѓање начини за промовирање на подобро здравје на мозокот во подоцнежните фази од животот.
„Разбирањето точно кога и како се забрзува стареењето на мозокот ни дава стратешки временски точки за интервенција“, вели неврологот Лилиан Мухика-Пароди од Универзитетот Стони Брук.
Таа додава дека тие „идентификувале критичен период во средната возраст кога мозокот почнува да доживува пад на енергетскиот пристап, но пред да се случи неповратно оштетување“.
Тимот исто така беше во можност да идентификува потенцијален главен двигател на овој пад: невронската инсулинска резистенција.
Резултатите покажуваат дека како што старее нашиот мозок, инсулинот има намален ефект врз невроните, што значи дека помалку гликоза се троши како енергија – што потоа почнува да ја нарушува мозочната сигнализација.
Оваа идеја дека метаболизмот влијае на стареењето на мозокот е поддржана од генетската анализа спроведена од истражувачите. Активноста поврзана со протеинот ГЛУТ4 што апсорбира гликоза и протеинот АПОЕ што транспортира маснотии одговара на знаците на абење и кинење на мозокот.
Следи дека некако заменувањето или поправањето на изворот на енергија за невроните може да помогне во забавување на стареењето на мозокот – и потенцијално да ни даде друга опција за третман за невродегенеративни болести (АПОЕ, исто така, беше силно поврзана со Алцхајмеровата болест во минатото).
„За време на средната возраст, невроните се метаболички под стрес поради недоволното „гориво“, тие се борат, но сепак се остварливи“, вели Мухица-Пароди.
Како што додава тој, „обезбедувањето алтернативно гориво во овој критичен период може да помогне во обновувањето на функцијата“.
Сепак, таа вели дека во подоцнежните години, продолженото „гладнување“ на невроните можело да предизвика голем број други физиолошки ефекти кои ја прават интервенцијата помалку ефикасна.
Истражувачите ја тестирале хипотезата со група од 101 лице на кои им биле дадени кетонски додатоци, кои се чини дека ја зголемуваат чувствителноста на инсулин во мозочните клетки и го потиснуваат метаболичкото оштетување.
Деградацијата на мозокот се стабилизираше по земањето на кетонски суплементи, при што најголемите придобивки се јавуваат за оние во средна возраст (во овој случај од 40 до 59 години). Ова укажува дека овој вид третман би можел да функционира, но времето ќе биде од суштинско значење.
Невролог Ботонд Антал од Универзитетот Стони Брук. вели дека „ова претставува промена на парадигмата во начинот на кој размислуваме за спречување на стареењето на мозокот“.
„Наместо да чекаме когнитивни симптоми, кои можеби нема да се појават додека не се случи значителна штета, можеме потенцијално да ги идентификуваме луѓето во ризик преку неврометаболни маркери и да интервенираме во овој критичен период.
Подготвено од М.Д.
About Author
