28.02.2025 Скопје
Доналд Трамп и Володимир Зеленски ќе се состанат денеска во Вашингтон за да се договорат за последните детали од договорот за минерали за ретки земји што Америка долго време ги посакува. Киев Индипендент го добил целиот текст на договорот што треба да го потпишат Киев и Вашингтон од извор во украинската влада.
Преговорите за овој договор ги поттикнаа тензиите меѓу Трамп и Зеленски, бидејќи САД, наводно, изнесоа три предлози, од кои првите два беа одбиени од украинската страна бидејќи не вклучуваат безбедносни гаранции, дури и кога Вашингтон го засили притисокот.
Првично беше објавено дека Зеленски би можел да го потпише договорот во петок, но на 26 февруари американскиот државен секретар Марко Рубио изјави дека условите од договорот не се финализирани и дека се работи на тоа.
Зеленски истакна дека договорот е „добро ценет од украинските власти“, иако додаде дека тој сè уште не содржи конкретни безбедносни гаранции за Украина.
Важно е во договорот да се спомнуваат „партнери“ и минералниот фонд да е украинско-американски, а не американски – додаде тој.
Во текстот на договорот до кој имаше пристап Киев Индипендент се наведува следново:
Со оглед на тоа што Соединетите Држави обезбедија значителна финансиска и материјална поддршка за Украина од руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, и додека американскиот народ сака да инвестира заедно со Украина во слободна, суверена и безбедна Украина, Владата на Соединетите Држави и Владата на Украина со ова го потпишуваат овој билатерален договор со кој се утврдуваат условите за инвестицискиот фонд за обнова на САД за продлабочување на партнерството меѓу Украина и САД.
Самиот договор има 11 точки, но ниту една од нив не се однесува на конкретни безбедносни гаранции за Украина, што беше едно од главните барања на Зеленски.
11 точки од договорот меѓу Украина и Америка за ретки минерали
1. Владите на Украина и Соединетите Американски Држави, со цел да се постигне траен мир во Украина, имаат намера да основаат Инвестициски фонд за реконструкција (Фондот), кој ќе биде партнер на Фондот преку заедничка сопственост, кој дополнително ќе се дефинира во Договорот за фондот. Заедничката сопственост ќе ги земе предвид вистинските придонеси на учесниците како што е дефинирано во Деловите 3 и 4. Со Фондот заеднички ќе управуваат претставници на Владата на Украина и на Владата на Соединетите Американски Држави. Подетални услови и услови кои се однесуваат на управувањето и работењето на Фондот ќе бидат утврдени во последователен договор (Договор за фондот) за кој ќе се преговара веднаш по склучувањето на овој билатерален договор. Максималниот процент на сопственост на капиталот и финансиските интереси на Фондот што ќе ги има Владата на Соединетите Американски Држави и овластувањето за одлучување на претставниците на Владата на Соединетите Американски Држави ќе биде до степенот дозволен со важечкото законодавство на Соединетите Држави.
Ниту еден учесник нема да продава, пренесува или на друг начин располага, директно или индиректно, со кој било дел од својот интерес во Фондот без претходна писмена согласност од другиот учесник.
2. Фондот ќе го собере и реинвестира придонесот приход и ќе заработи приход од идната монетизација на сите релевантни природни ресурси во сопственост на Владата на Украина (без разлика дали директно или индиректно се во сопственост на Владата на Украина), како што е дефинирано во Дел 3.
3. Владата на Украина ќе придонесе во Фондот 50 проценти од сите приходи од идната монетизација на сите релевантни природни ресурси во сопственост на Владата на Украина (без разлика дали директно или индиректно се во сопственост на Владата на Украина), дефинирани како депозити на:
Други извлечени материјали
Други инфраструктури релевантни за инфраструктурата на природните ресурси и гасната инфраструктура кои се договорени
За да се избегне сомневање, таквите идни извори на приходи не ги вклучуваат тековните извори на приходи кои веќе се дел од општите буџетски приходи на Украина. Временската рамка, обемот и одржливоста на придонесите ќе бидат дополнително дефинирани во Договорот за фондот.
Фондот, по своја дискреција, може да ја кредитира или надомести Владата на Украина за реалните трошоци направени во рамките на новоразвиените проекти од кои Фондот добива приходи.
Придонесите направени во Фондот ќе се реинвестираат најмалку еднаш годишно во Украина за да се промовира безбедноста и просперитетот на Украина, како што е дополнително дефинирано во Договорот за Фондот. Договорот за фондот ќе предвиди и идни распределби.
4. Во согласност со важечкото законодавство на Соединетите Американски Држави, Владата на САД ќе одржи долгорочна финансиска посветеност на развојот на стабилна и економски просперитетна Украина. Понатамошните придонеси може да се состојат од средства, финансиски инструменти и други материјални и нематеријални средства од клучно значење за реконструкцијата на Украина
5. Инвестицискиот процес на Фондот ќе биде дизајниран да инвестира во проекти во Украина и да привлече инвестиции за подобрување на развојот, обработката и монетизацијата на сите јавни и приватни украински средства, вклучувајќи, но не ограничувајќи се на, наоѓалишта на минерали, јаглеводороди, нафта, природен гас и други материјали што може да се извлечат, инфраструктура, пристаништа и државни претпријатија како што може дополнително да се опише во Договорот за Фондот. Владата на Соединетите Американски Држави и Владата на Украина имаат намера да го доведат инвестицискиот процес до точка каде што може да се распределат дополнителни средства и да се изврши поголемо реинвестирање за да се обезбеди доволно снабдување со капитал за реконструкција на Украина, како што е наведено во Договорот за фондот.
Учесниците го задржуваат правото да ги преземат неопходните активности за заштита и максимизирање на вредноста на нивните економски интереси во Фондот.
6. Договорот за фондот вклучува соодветни застапувања и гаранции, вклучително и оние неопходни за да се осигура дека какви било обврски што Владата на Украина може да ги има кон трети страни, или такви обврски што таа може да ги преземе во иднина, да не ги продава, пренесува, заложува или на друг начин ги оптоварува придонесите на Владата на Украина во Фондот или средствата од кои произлегуваат таквите придонеси или располага со фондовите.
При изготвувањето на Договорот за фондот, учесниците ќе се обидат да избегнат конфликти со обврските на Украина во однос на нејзиното пристапување во Европската унија или нејзините обврски според аранжманите со меѓународните финансиски институции и другите официјални доверители.
7. Договорот за фондот, меѓу другото, ќе признае дека и Договорот за фондот и активностите предвидени во него се од комерцијална природа и мора да бидат ратификувани од украинскиот парламент.
8. Договорот за фондот ќе посвети особено внимание на контролните механизми кои спречуваат слабеење, кршење или заобиколување на санкциите и другите рестриктивни мерки.
9. Текстот на Договорот за фондот ќе биде изготвен без одлагање од работни групи со кои претседаваат овластени претставници на Владата на Украина и на Владата на Соединетите Американски Држави. Лицата за контакт одговорни за подготовка на Договорот за фондот врз основа на овој билатерален договор се:
Министерството за финансии на САД
Министерство за финансии на Украина
Министерство за економија на Украина
10. Овој билатерален договор и договорот за фондот ќе сочинуваат интегрални елементи на архитектурата на билатералните и мултилатералните договори, како и конкретни чекори за воспоставување траен мир и зајакнување на отпорноста кон економската безбедност и ќе ги одразуваат целите наведени во преамбулата на овој билатерален договор.
Владата на Соединетите Американски Држави ги поддржува напорите на Украина да ги добие безбедносните гаранции потребни за воспоставување траен мир. Учесниците ќе настојуваат да ги идентификуваат сите неопходни чекори за заштита на заедничките инвестиции, како што е дефинирано во Договорот за фондот.
11. Овој билатерален договор е обврзувачки и ќе го спроведува секој учесник во согласност со неговите домашни процедури. Владата на Соединетите Американски Држави и Владата на Украина се обврзуваат веднаш да ги продолжат преговорите за договорот за фондот.
Ретки минерали на Украина
Украина е клучен потенцијален снабдувач:
Титаниум
Литиум
Берилиум
Манган
Галиум
Ураниум
Циркониум
Графити
Апатит
Флуорит
Никел
Покрај тоа, постојат четири наоѓалишта на литиум, од кои две се под руска контрола:
Депозит Шевченко (регион Доњецк) – Едно од најголемите наоѓалишта на литиум во Украина, тој е во центарот на жестоките борби меѓу Русија и Украина, но е под контрола на московските сили.
Локалитет Крута Балка (Доњецка област) – рурална населба во Доњецката област, до почетокот на инвазијата на Украина во 2022 година, Крута Балка беше единственото место во Доњецката област под барем делумна контрола на украинската војска, но сега е под контрола на Москва.
Наоѓалиште Полохив (регион Кировоград) – големо наоѓалиште на литиумска руда, кое се смета за едно од најперспективните за експлоатација.
Депозит Добра (регион Кировохрад) – Друго важно наоѓалиште во централна Украина со високи концентрации на литиум.
Подготвено од М.Д.
About Author
