22.02.2025 Скопје
Изборната кампања беше кратка, но жестока. Често се слушаше еден термин: промена на курсот.
„Три години се обидувате да спроведете левичарски политики во Германија. Не можете да го продолжите ова“, рече Фридрих Мерц, демохристијанскиот кандидат за канцелар, две недели пред изборите.
Така тој им се обрати на социјалдемократите (СПД) и на Зелените во Бундестагот, кои беа на власт заедно со либералите (ФДП) од 2021 година. За оваа недела (23.02) се распишани предвремени парламентарни избори.
Социјалдемократите се пред тежок пораз.
Зелените имаат речиси иста поддршка како во 2021 година, но социјалдемократите и либералите масовно ја загубија поддршката. Либералите би можеле да паднат под прагот од пет проценти, а СПД се соочува со тежок пораз. Сè што е под 20 проценти би било најлошиот резултат во повоена Германија, а партијата е далеку под тој процент во анкетите.
Олаф Шолц би бил канцеларот со најкраток мандат во последните педесет години и единствениот социјалдемократски канцелар кој не бил реизбран.
Според анкетите, најголеми шанси да биде избран за канцелар има Фридрих Мерц, шефот на демохристијаните, кој владееше во времето на Ангела Меркел до 2021 година 16 години, а во последните три години беше најсилната опозициска партија.
На второ место според резултатите од анкетата е Алтернатива за Германија (AfD) со поддршка од над 20 проценти. Тие го удвоија својот резултат во споредба со 2021 година.
Драматичниот пад на популарноста на социјалдемократите и подемот на Алтернатива за Германија – како се случи тоа?
Мерц укажува на економскиот пад: „Економијата на нашата земја, Сојузна Република Германија, сега е на дното на Европската унија“. Тој изјави дека 50.000 компании поднеле барање за стечај, а од Германија годишно излегуваат околу сто милијарди евра.
„Нашата економија опаѓа веќе трета година, резултатот е рецесија. „Тоа не се случило ниту еднаш во повоената историја на Германија.
Мерц додаде дека Шолц и неговиот министер за економија и кандидат за канцелар на Зелените, Роберт Хабек, „повеќе не ја препознаваат реалноста“. Мерц ги спореди двајцата политичари со директори на компании кои ја доведоа нивната компанија до работ на банкрот, а потоа им кажаа на сопствениците дека со задоволство би го направиле истото уште четири години.
Додека Мерц станува се поостар во предизборната кампања, канцеларот Шолц се повеќе е во дефанзива. Додуша, постапуваше поенергично и похрабро отколку во неговиот мандат, но често се наоѓаше во ситуација да мора да ја оправдува својата политика.
Шолц изјави дека неговата влада не е виновна за енергетската криза и инфлацијата, туку нападот на Русија врз Украина. „До денес, економијата се бори со последиците“, рече Шолц.
Тој предупреди дека ниту претстојната година нема да биде лесна, особено ако се земат предвид првите потези на американскиот претседател Трамп: „Ветерот ни дува во лицата“. Вистината е дека тоа нема значително да се промени во наредните години“.
Слабоста на германската економија беше можеби најважното прашање во изборната кампања, но по смртоносниот напад со нож во Ашафенбург од одбиен барател на азил од Авганистан, миграцијата дојде до израз.
А Фридрих Мерц веднаш по нападот најави дека ќе поднесе барање до Бундестагот за заострување на политиката за давање политички азил пред изборите – доколку е потребно и со поддршка од пратениците на Алтернатива за Германија.
Пратениците на партијата славеа во Бундестагот кога со нивна поддршка беше изгласано барањето на Мерц. Нивните политичари го гледаа потегот на демохристијаните како епохална пресвртница и изјавија дека се подготвени за коалиција.
Стотици илјади луѓе демонстрираа низ Германија против соработката меѓу демохристијаните и Алтернатива за Германија.
Канцеларот Шолц се налутил: „Не е важно дали има соработка со екстремната десница“. Не во Германија! Тој додаде дека граѓаните не можат да им веруваат на демохристијаните да не влезат во коалиција со Алтернатива за Германија.
Фридрих Мерц во следните недели не пропушти ниту една прилика да нагласи дека исклучува каква било соработка со Алтернатива за Германија. Според него, целта на екстремната десница е да ги уништи ЦДУ и ЦСУ, а демохристијаните во никој случај нема да влезат во коалиција со АфД.
Демохристијаните, сепак, нема да можат сами да формираат влада. Потребен е барем уште еден коалициски партнер. Колку повеќе партии има во Бундестагот, толку е потешко да се направи коалиција.
Според анкетите, Левица ќе влезе во Бундестагот, а Алијансата на Сара Вагенкнехт и либералите се на граница.
Ако либералите влезат во Бундестагот, тогаш за коалиција може да бидат потребни три партии. Бидејќи базата на либералната партија ја отфрли можноста за коалиција со Зелените, на демохристијаните им останува само опцијата за коалиција со социјалдемократите и либералите. Доколку помалите партии не влезат во Бундестагот, можна е коалиција на демохристијаните и социјалдемократите или демохристијаните и зелените.
Кандидатот на АфД за канцелар Алиса Вајдел вели дека таквата коалиција само ќе ја продолжи сегашната политика. Таа додаде дека тоа нема да ја спречи нејзината партија и дека ќе дојде до политички „пресврт“ и дека само „непотребно се одложува“.
По заедничкото гласање на Демохристијаните и Алтернатива за Германија во Бундестагот, односот меѓу социјалдемократите и зелените и конзервативната група не е баш најдобар. На крајот на краиштата, коалицијата ќе зависи од тоа колку од нејзините програмски цели ќе може да наметне секоја партија.
Социјалдемократите ја нагласуваат социјалната политика, Зелените ја нагласуваат заштитата на климата.
Кандидатот на зелените Роберт Хабек предупредува: „Ако Германија на 23 февруари избере влада која објави дека нема да ги исполни своите цели за климата, тогаш нема да ги исполни ниту Европа“.
Тој додаде дека тогаш ниту еден министер за животна средина или канцелар не може да оди во Индија, Индонезија или Кина за да побара од тие земји да ги намалат емисиите на јаглерод диоксид и да ги зајакнат обновливите извори на енергија.
Фридрих Мерц знае дека преговорите за коалиција нема да бидат лесни. Но, тој предупредува дека сега е „една од последните шанси“ да се спречи влијанието на Алтернативата за Германија.
„Ако не успееме во тоа, тогаш не сакаме да имаме само 20 отсто десни популисти. „Тогаш десничарските популисти еден ден ќе имаат голем број мандати што ќе го оневозможат менувањето на уставот, а потоа можеби ќе бидат на дофат на мнозинството“, рече Мерц.
Како можен иден канцелар, тој смета дека другите демократски партии, социјалдемократите, зелените и либералите имаат должност да го спречат тоа: „Не можете да избегате од таа одговорност, а нема да избегаме ни ние“.
Подготвено од М.Д.
About Author
