10.01.2025 Скопје
Во многу семејства, фамилијарните бизниси претставуваат повеќе од само извор на приход – тие се дел од идентитетот, историјата и соништата на генерации.
Сепак, прашањето кој ќе ги преземе овие бизниси во иднина сè повеќе станува предизвик за семејствата, особено во време на брза глобализација и промена на економските приоритети.
Традицијата наспроти модерните амбиции
Сенад К., сопственик на мал семеен погон за производство на мебел во Кисела Вода, вели дека не е сигурен дали неговиот син ќе ја продолжи традицијата.
„Енис е одличен дизајнер, но повеќе го интересира графичкиот дизајн отколку изработката на мебел. Јас го разбирам, времето се менува, но ми е жал ако исчезне мојата работа, која ја градам 30 години“, ни изјави Сенад.
Слично размислува и сопственичка на популарна пекара во Ѓорче Петров.
Нејзината ќерка се преселила во странство и нема намера да се врати.
„Секогаш мислев дека ќе ја продолжи традицијата. Но, таа си има свој живот, и јас не можам да ја обвинувам за тоа“.
Промената како можност
Од друга страна, некои млади ги гледаат семејните бизниси како можност за иновација.
Игор С., кој ја презеде водечката улога во семејниот бизнис за органски производи, успеа да го трансформира бизнисот преку дигитална платформа за продажба.
„Мојот татко беше скептичен, но јас верував дека онлајн продажбата е иднината. Сега нашите производи се продаваат низ цела РС Македонија“, вели Игор.
Овие успешни приказни покажуваат дека младите не мора слепо да ја следат традицијата.
Наместо тоа, тие можат да го искористат своето знаење и иновации за да го прилагодат бизнисот кон новите услови на пазарот.
Недостаток на подготвеност
Според истражување спроведено кон крајот на 2024 година, дури 60% од сопствениците на фамилијарни бизниси не подготвуваат план за транзиција.
„Проблемот е што многу семејства очекуваат дека младите автоматски ќе ја преземат одговорноста. Но, транзицијата бара време, обука и взаемна поддршка“, коментираат економистите.
Експертите предлагаат дека клучот за успешна транзиција е рана комуникација и вклучување на младите во одлучувањето.
„Младите не сакаат само да наследат, туку и да учествуваат во промената. Семејствата треба да ги слушаат нивните идеи и да бидат отворени за нови пристапи“, советуваат познавачите.
Семејните бизниси се основа на локалната економија, но нивниот опстанок зависи од способноста да се адаптираат на новите услови.
Дали младите ќе го преземат овој предизвик или ќе изберат нови патишта, останува да видиме. Но едно е сигурно: за економијата да напредува, потребно е да се најде мост меѓу традицијата и модерните амбиции.
Подготвено од М.Д.
About Author
