30.01.2025 Скопје
Во 2024-та година побарувачката за природен гас ќе порасне за 2,8%, што е побрзо од последните години (2% во периодот 2010-2020 година), се наведува во годишниот извештај на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА). Една од причините е што почнува масовно да ја заменува нафтата во Азија и на Блискиот Исток.
Минатата година електричните автомобили и камионите кои користат гас како гориво почнаа масовно да влегуваат во Кина, а рафинериските операции и увозот на нафта видно се намалија. Процесот започна уште во 2023-та година, кога продажбата на камиони за гас скокна за 310%. Во 2024-та година растот се стабилизираше, но повторно беше забележлив – на 17 проценти.
Во Европа, исто така, имаше значително зголемување на употребата на природен гас на крајот на годината, по ограничената работа на турбините на ветер. Тогаш потребните количества гас доаѓаа главно од складишта за гас, кои ја започнаа новата зимска сезона полна со над 90% од нивниот капацитет.
Генерално, сепак, растот на потрошувачката на гас за електраните во Европа е мал во споредба со Северна Америка (2,5%) или Евроазија и Блискиот Исток (3%).
Податоците на ИЕА покажуваат дека дури и во земјите од Блискиот Исток, трансформацијата од нафта во гас се забрзува. Во Саудиска Арабија, која е најголем потрошувач на нафта за производство на електрична енергија, во 2024-та година изгореле 1,1 милион барели нафтени продукти дневно. Но, плановите на државната нафтена компанија „Арамко“ се до 2030-та година да го зголеми производството на нафта за 60 отсто во однос на нивото од 2021-ва година. Во тек е план за замена на нафтата со енергетска мешавина од 50:50 гас и обновливи извори на енергија.
Ирак, исто така, постигна видлив напредок и веќе успева да апсорбира 65% од гасот што се произведува како „отпад“ при екстракција на нафта. Меѓутоа, минатата година во земјата беа изгорени 12 милијарди тони јаглерод диоксид во атмосферата. коцка метри природен гас што Багдад не може да го апсорбира и користи. Ова е споредливо со количините што Украина транзитираше низ нејзината територија во Европа (15 милијарди кубни метри), а чие прекинување поттикна коментари за енергетската криза што и се заканува на Европа.
Плановите на ирачката влада се да ја зголеми употребата на овој гас и со тоа да го ограничи производството на електрична енергија од нафта.
Според ИЕА, минатата година Иран ја забрани употребата на мазут за производство на електрична енергија – еден од највалканите извори на енергија – во три електрани. Целта е да се подобри квалитетот на воздухот, но забраната предизвика недостиг на електрична енергија и дефекти на системот, што фрла сомнеж дали вакво ограничување наскоро ќе биде во сила за преостанатите 14 електрани кои горат мазут.
Прогнозата на ИЕА покажува дека во 2025-та година, растот на потрошувачката на гас ќе забави на 1,9%. Залихите на ЛНГ ќе растат, но пазарот останува нестабилен. Главен двигател на растот годинава нема да бидат САД, туку земјите од Африка – Нигерија, Мозамбик, Конго, како и Алжир, кои ќе насочуваат количини гас во Европа.
Подготвено од М.Д.
About Author
