21.01.2025 Скопје
Богатството на милијардерите се зголеми три пати побрзо во 2024 година отколку во 2023 година. Сега се очекуваат најмалку пет трилионери во рок од една деценија. Во меѓувреме, бројот на луѓе кои живеат во сиромаштија едвај се промени од 1990 година. Нееднаквоста е надвор од контрола, стои, меѓу другото во заклучоците на годишниот извештај на меѓународната асоцијација на невладини организации, Оксфам за состојбата на глобалната нееднаквост.
Оксфам секоја година објавува извештај во кој ги наведува состојбите и трендовите на планот на нееднаквоста на луѓето во светот. Овогодишниот извештај под наслов „Земачи, не создавачи“ истражува како најголемиот дел од богатството на милијардерите е земено, а не заработено – со 60% од наследството, повластеност или монополската моќ. Според Оксфам, нашиот длабоко нееднаков свет останува колонијален на многу начини. Има долга историја на колонијална доминација, од која во голема мера имаат корист најбогатите луѓе. Овој систем сè уште извлекува богатство од глобалниот Југ до супербогатите 1% на глобалниот север со стапка од 30 милиони долари на час. Ова мора да биде обратно.
Трилиони се даваат во наследство, создавајќи нова аристократска олигархија која има огромна моќ во нашата политика и економија.
Во 2024 година, вкупното богатство на милијардерите се зголемило за 2 трилиони американски долари, при што беа создадени 204 нови милијардери. Ова е во просек речиси четири нови милијардери неделно.
Луѓето кои живеат во сиромаштија ширум светот продолжуваат да се соочуваат со повеќекратни кризи – од лузните на пандемијата до конфликти и климатски дефекти, предизвикувајќи дополнителна сиромаштија, глад и нееднаквост.
На сиромаштијата нема да и се стави крај повеќе од еден век.
Во својот најнов извештај за сиромаштијата, Светска банка пресметува дека ако сегашните стапки на раст продолжат и нееднаквоста не се намали, ќе треба повеќе од еден век за да се стави крај на сиромаштијата. Тоа, исто така, покажува дека само 8% од човештвото живее во земји кои имаат ниска нееднаквост. Наодите на Oxfam и Development Finance International во „Посветеност за намалување на индексот на нееднаквост 2024“ откриваат негативни трендови во огромното мнозинство земји од 2022 година.
Идејата дека екстремното богатство е награда за екстремни таленти е распространета и силно зајакната во нашите медиуми и популарна култура. Но, оваа перцепција не е вкоренета во реалноста.
60% од богатството на милијардерите е од наследство, привилегираност или монопол. Во 2023 година, за првпат се случило повеќе милијардери да бидат создадени преку наследство отколку претприемништвото.
Незаработената природа на голем дел од екстремното богатство на ултра богатите е веројатно резултат на колонијализмот и неговите влијанија. Денес повеќето милијардери сè уште живеат во богатите земји на глобалниот север, и покрај тоа што овие земји се дом на само една петтина од светската популација.
Колонијализмот и идеите што го засноваа, дозволија експлоатацијата на мнозинството од работничката класа да се доведе до уште поголемо ниво на екстремност. Десетици милиони луѓе ширум светот страдаа затоа што идеите за расизам и надмоќ на белата боја дадоа оправдување и морална дозвола за невидени и систематски нивоа на бруталност, експлоатација и, понекогаш, истребување.
Ова создаде длабоко нееднаков свет. Свет распарчен од поделба заснована на расизам и сексизам. Свет кој продолжува систематски да извлекува богатство од глобалниот југ за примарно корист на најбогатите луѓе на глобалниот север.
Како што се наведува во извештајот на Оксфам,за да придонесат за значајни системски промени, владите во државите мора да работат на следниве цели:
Радикално намалување на нееднаквоста – поставување на глобални и национални цели за тоа,
Лекување на раните на историскиот колонијализам преку извинување и репарации,
Крај на системите на современиот колонијализам,
Воспоставување данок на најбогатите за да се стави крај на екстремното богатство,
Промовирање на соработката и солидарноста меѓу југ-југ.
Подготвено од М.Д.
About Author
