27.12.2024 Скопје
Британскиот премиер Кир Стармер сака да ја трансформира „заболената“ британска железничка мрежа и може да се обрати до Европа за помош. Владата на Обединетото Кралство е во процес на префрлање на железницата назад во јавна сопственост. Со ова се става крај на британскиот експеримент со приватизацијата на секторот, кој започна пред 1990-тите.
Бидејќи средствата за развој на мрежата се ограничени, ќе се бараат нови начини на финансирање. Министрите веруваат дека одговорот може да лежи преку Каналот и активно ги разгледуваат плановите да ја внесат Британија во голема паневропска железничка група, според медиумите.
По приватизацијата, британските оператори купија нови возови преку приватни компании за возен парк, или РОСКО – големи приватни финансиски институции кои ги поседуваа возилата и ги изнајмија назад на вистинските оператори.
Системот РОСКО беше критикуван од експерти од индустријата за наметнување непотребни трошоци на компаниите кои всушност управуваат со возовите, а со тоа и на патниците, преку повисоки цени.
Трошоците за лизинг што ги наплатуваат компаниите рапидно растат и сега сочинуваат 26% од сите трошоци на операторите. Според британската национална ревизорска канцеларија, надоместоците за лизинг се речиси двојно зголемени за пет години – и за разлика од повеќето реални железнички оператори, РОСКО остварува многу добри профити, со големи маржи.
Работната група за железници, индустриска лоби група, вели дека ситуацијата станала „критична“ и цените мора да се намалат.
Сепак, владините железнички реформи, барем засега, не ги отуѓуваат железничките оператори од РОСКО.
За администрација обврзана со строга фискална политика, најевтиниот пристап е Министерството за финансии да купи возен парк во вредност од милијарди фунти и да го стави во билансот на државата. Сепак, ова е непривлечно решение.
Друга опција е Лондон да гледа кон копното. Министрите сега го истражуваат вклучувањето на Британија во наднационалното тело наречено Еурофима – Европската компанија за финансии на железнички возен парк.
Со седиште во Базел, Швајцарија, Еурофима финансира возови низ целиот континент од 1956-та година. Ова би можело да обезбеди алтернатива на РОСКО за Обединетото Кралство да финансира инвестиции во возен парк.
И покрај нејзината наднационална природа, Еурофима не е институција на ЕУ и нејзините членки се Норвешка, Турција, Црна Гора и Србија. Најголеми акционери во организацијата се германски Дојче Бан и француска СНЦФ, а потоа италијанската државна железница.
Како непрофитна организација, стапките на Еурофима се доста конкурентни, особено во споредба со маржите што ги прават РОСКО. Бидејќи е наднационална организација, расходите нема да се појават на билансот на британската влада.
Секретарот за транспорт на Обединетото Кралство, Сајмон Лајтвуд, во писмен одговор на прашање на пратеник призна дека претставниците на одделот две години го разгледувале британското членство во организацијата.
„Владата е посветена на развивање на долгорочна индустриска стратегија за возен парк што го поддржува британското производство и иновации и ја подобрува понудата за патниците. Мојот персонал ги истражува најдобрите финансиски структури за поддршка на оваа инвестиција и тоа вклучува финансирање од Еурофима“, рече Лајтвуд во својот одговор.
Контраинтуитивно, излегувањето на Британија од ЕУ се чини дека го засили случајот за пристапување во организацијата.
Британските оператори ќе имаат корист и од повластеното финансирање од Европската инвестициска банка. Блокираниот пристап до овие пари по Брегзит го поскапи снабдувањето со возниот парк.
Идејата е популарна кај многу експерти во Обединетото Кралство.
„Со претстојната транзиција кон Големите британски железници, сега е многу добро време за Обединетото Кралство да се приклучи на Еурофима, чие членство е главно составено од национални железнички оператори“, вели Мајкл Соломон Вилијамс од Кампањата за подобар транспорт на Островот.
„Со години, Обединетото Кралство страда од неконзистентно производство на возен парк, надополнето со загубата на финансирањето од ЕУ, што, ако не се реши наскоро, може да доведе до големи загуби на работни места во секторот. Приклучувањето кон Еурофима може да помогне да се пополни тековната празнина во финансирањето, да се заштедат државните пари и да се понуди подобра вредност за испорака на нови возови на нашата мрежа“, додава Вилијамс.
Подготвено од М.Д.
About Author
