20.11.2024 Скопје
Марк Мун, професор по старогрчка историја и археологија на Државниот универзитет во Пенсилванија, тврди дека дешифрирал древен, тешко оштетен натпис издлабен во споменик стар 2.600 години во Турција.
Споменикот, на кој се врежани слики од лавови и сфинги, е познат како Арслан Каја, што на турски значи карпа лав. Натписот го покажува името на Матеран, божицата на Фригијците, која цветала во областа на денешна Турција од приближно 1200 до 600 п.н.е. Кр. Ја знаеле едноставно како „Мајка“. Други древни култури исто така го обожавале Матеран.
„Грците ја познаваа како Мајка на боговите“, рече Мун, истакнувајќи дека Римјаните ја нарекувале „Магна Матер“ или „Голема мајка“.
Во времето кога бил изграден споменикот, кралството познато како Лидија, кое исто така го почитувало Матеран, владеело со областа, напиша Мун во трудот.
Споменикот беше тешко оштетен од временските услови и ограбувачите, што го прави натписот исклучително тежок за читање. Она што го пишува е извор на дебата уште од 19 век, забележа Ман во написот. За да ја разреши мистеријата, Ман детално го фотографирал натписот со добро светло и повторно ги разгледал постарите фотографии и записите од натписот.
„Многу зависи од тоа колку е добра светлината кога се сликаат фотографиите“, напиша Ман во написот, истакнувајќи дека светлината била особено добра утрото на 25 април 2024 година.
Има смисла споменикот да ме носи Матерана, бидејќи содржи и слика на божицата, рече Мун. Името на Матеран веројатно би било дел од поголем натпис кој објаснува кој го нарачал натписот и кој е Матеран.
Тој, исто така, испитувал различни стилски детали на споменикот, кои го поддржуваат датумот на натписот од првата половина или средината на шестиот век п.н.е., напиша Мун во студијата.
Сепак, Ростислав Орешко, предавач на Практичната школа за напредни студии во Франција, кој спроведе опсежно истражување на фригиските натписи, но не беше вклучен во истражувањето, рече дека делото не нуди ново толкување.
„Написот на Мун во Кадмос не предлага ништо радикално ново за натписот, туку едноставно го поправа читањето. Читањето Матеран, кое се однесува на добро позната фригиска божица, е предложено уште во 19 век“, изјави Орешко за Live Science во. е-пораката, истакнувајќи дека наодите на Ман го поддржуваат тоа толкување.
Дебатата за натписот трае повеќе од еден век, а времето ќе покаже дали сега е при крај.
Подготвено од М.Д.
About Author
