09.10.2024 Скопје
Шпанските генетичари петкратно ја зголемија количината на витамин А и конструираа специјална „златна“ салата која е неопходна за функционирање на имунолошкиот систем, видот, правилниот раст и развој.
Истиот метод во иднина би можел да се користи за збогатување на други намирници со својства кои го поттикнуваат здравјето.
Откако петкратно го зголемија количеството на витамин А во растението Nicotiana benthamiana, кое е близок роднина на тутунот, тим предводен од научници од Политехничкиот универзитет во Валенсија во Шпанија го прилагоди генетскиот состав на зелената салата (Lactuca sativa).
Постапката го зголеми нивото на бета-каротин – црвено-портокалово соединение кое се претвора во витамин А во нашето тело.
Бета-кароренот обично се складира во малите зелени „соларни панели“ кои ја поттикнуваат фотосинтезата, познати како хлоропласти. Зголемувањето на понудата на бета-каротин би го попречило развојот на растенијата.
Со цел да се избегне мешање во природните процеси на фотосинтеза, кои се неопходни за живеење и растење на зелената салата, истражувачите морале да размислуваат надвор од рамката.
„На листовите им се потребни каротеноиди, како што е бета-каротин, за правилно функционирање на фотосинтетичките комплекси на хлоропластите. Кога во хлоропластите се произведува премногу или премалку бета-каротен, тие престануваат да функционираат и листовите на крајот умираат“, објаснува Мануел Родригез Консепсион, молекуларен биолог на Политехничкиот универзитет во Валенсија.
Според него, методот што го развиле успешно произведувал и акумулирал бета-каротен во клеточните делови каде што обично не се наоѓа, со комбинирање на биотехнолошки техники и третман со светлина со висок интензитет.
Марулата станува златна со повисоки нивоа на бета-каротен
Дел од дополнителниот бета-каротен се складира во цитозолот, течниот дел од лисните клетки. Повеќе соединенија беа произведени со претворање на некои хлоропласти во хромопласти (пигментни јами) – со воведување на ген за бактерискиот ензим crtB – способен да складира уште повеќе бета-каротен.
Покрај генетските модификации, растенијата беа подложени и на третмани со светлина со висок интензитет, што доведе до создавање на повеќе единици за складирање масни познати како пластоглобули кои се развиваат во зелената салата.
„Стимулирањето на формирање и развој на пластоглобули со молекуларни техники и интензивни третмани со светлина не само што ја зголемува акумулацијата на бета-каротен, туку и неговата биорасположивост“, нагласува молекуларниот биолог Лука Морели од Политехничкиот универзитет во Валенсија.
Подобрувањето на биорасположивоста на бета-каротенот во зелената салата ја зголемува неговата достапност во цревата, каде што се претвора во витамин А.
Сиот овој дополнителен бета-каротен, кој се наоѓа во изобилство во морковите, тиквите и другите портокалови плодови, ја прави зелената салата жолта, па оттука и името „златно“ што и го дале истражувачите на зелената салата.
Недостатокот на витамин А го загрозува здравјето на милиони луѓе, особено на децата
Студија од 2023 година покажа дека недостатокот на витамин А влијае на стотици милиони луѓе во развој ширум светот.
Изнаоѓањето нови начини да им се даде на диетите на повеќе луѓе многу потребниот поттик е клучот за ограничување на последиците од лошата исхрана.
„Недостатокот на микронутриенти, познат и како скриен глад, останува главен проблем во многу земји. Особено, недостатокот на витамин А предизвикува ксерофталмија и може да доведе до други здравствени проблеми.
Подготвено од М.Д.
About Author
