ЕГЗОДУС НА МЛАДИТЕ МАКЕДОНЦИ

24.10.2024 Скопје

Според ново издание на Младинската студија на Југоисточна Европа, корупцијата и несигурноста на работните места се најголемата грижа за младите во Југоисточна Европа. Многумина се надеваат дека ќе влезат во ЕУ. Сепак, една посебна грижа значително се зголеми.

На прашањето за загриженоста што ги поттикнува во однос на иднината на нивните земји, младите во Југоисточна Европа ги ставаат корупцијата и невработеноста на врвот. Ова е резултат од репрезентативната Студија за млади во Југоисточна Европа 2024, нарачана од Фондацијата Фридрих Еберт, која ги истражуваше ставовите, надежите и грижите на младите луѓе во дванаесет земји.

За 62 отсто од испитаниците, корупцијата е најголемиот проблем со кој ќе се соочат нивните земји во следната деценија, а потоа следат невработеноста и емиграцијата. Младите често прво се соочуваат со корупција во образовниот систем: 61 процент веруваат дека оценките и испитите на институциите и универзитетите во нивните земји можат да се купат. Друго значајно прашање во целиот регион е несигурноста на работните места, при што несигурното вработување – кое се карактеризира со нестабилни договори – е доминантна форма на работа за младите луѓе. Во земји како РС Македонија и Босна и Херцеговина, повеќе од 40 отсто од младите се песимисти за наоѓање стабилно вработување. Она што е особено зголемено се загриженоста и стравот од војна, насилство, болести, како и загадувањето на животната средина и климатските промени. Најмногу пораснал стравот од војна (51,5 отсто).

Анализата покажува дека, довербата во демократијата како политички систем опаѓа низ целиот регион, иако многу млади луѓе продолжуваат да ги поддржуваат демократските вредности. Имено, младите луѓе во земјите кои не се членки на ЕУ покажуваат поголем одѕив на гласачите од нивните врсници во земјите-членки на ЕУ. Можноста за членство во ЕУ продолжува да предизвикува оптимизам во земјите кои не се членки, при што многу млади луѓе ја поврзуваат ЕУ со пат кон попросперитетна иднина. Спротивно на тоа, младите во земјите-членки на ЕУ стануваат сè попесимисти за моменталната состојба на економијата и пазарот на труд во нивните матични земји. Како резултат на тоа, младите во Југоисточна Европа продолжуваат да изразуваат силна желба да емигрираат: речиси половина од нив изразија силна желба да ја напуштат својата земја, пред се од економски причини.

Според резултатите, најмногу млади луѓе од РС Македонија, 42,67 отсто од нив, изразиле желба да ја напуштат земјата поради лошиот социјален, животен и економски стандард и услови.

Следното место на таа листа го зазема Босна и Херцеговина, каде би емигрирале 31,18 отсто од младите, а во Албанија тој процент е 36,9. Што се однесува до другите земји од регионот, во Хрватска 21,62 отсто од младите изразиле потреба да ја напуштат земјата. Слична е ситуацијата и во Косово, каде 27,83 отсто од младите се незадоволни од животниот стандард. Во Србија и Словенија 25 отсто од младите изразиле желба да ја напуштат државата, а во Грција таа бројка е 31,26 отсто. Во Бугарија и Романија, истражувањето покажа најмалку подготвеност на младите да ги напуштат своите земји.

Експертите и бизнисмените предупредуваат дека е време е да се донесат храбри реформи кои ќе го спречат иселувањето на младите стручни кадри за да не се соочиме, многу брзо, со празна држава без никаква перспектива.

Според нив, одливот на младите, стручните и талентираните на краток рок е добар за поединецот, но на среден рок за државата е погубно и затоа треба отворено да се говори за проблемите.