17.10.2024 Скопје
Европската централна банка денес се очекува да го објави своето трето намалување на каматните стапки во годината на денешниот состанок, потег кој е нашироко очекуван откако креаторите на политиката забележаа намалени ризици за инфлација и слабеење на изгледите за раст.
Порастот на основните цени во еврозоната се намали на 1,8% во септември, што е под целта на централната банка од 2% за прв пат во три години.
Со намалувањето во четврток, ЕЦБ ќе ги намали стапките на последователни состаноци за прв пат по 13 години.
Очекувањата за побрзо темпо на монетарно олеснување се изградија од состанокот на ЕЦБ на 12 септември, кога пазарните цени предложија само уште едно намалување на каматните стапки оваа година, наместо двете што беа во четврток наутро.
Првото еднократно намалување на стапката во последните 13 години ќе означи промена на фокусот на централната банка на еврозоната од намалување на инфлацијата кон заштита на економскиот раст, кој заостанува многу зад оној на Соединетите држави веќе две години по ред.
Најновите економски податоци веројатно претежнаа во ЕЦБ во полза на ново намалување на стапките, при што анкетите за деловната активност и расположението, како и читањето на инфлацијата за септември, се малку пониски од очекуваното.
Во пресрет на објавувањата, голем број говорници на ЕЦБ, вклучувајќи ја и претседателката Кристин Лагард, истакнаа дека овој месец е веројатно ново намалување на трошоците за задолжување, што ќе ги наведе инвеститорите целосно да ги ценат во овој потег.
„Со оглед на загубата во растот и умереноста на инфлацијата, сега очекуваме ЕЦБ да ги намали стапките за 25 базични поени на секој од претстојните четири состаноци“, рече економистот на УБС Рајнхард Клуз.
Намалувањето за четвртина поен во четврток ќе ја намали стапката што ЕЦБ ја плаќа на депозитите на банките на 3,25 отсто, а пазарите на пари речиси целосно ќе ја ценат со три дополнителни намалувања до следниот март.
Лагард и колегите веројатно нема да дадат јасни навестувања за идните потези во четврток, повторувајќи ја нивната мантра дека одлуките ќе се носат „состанок по состанок“ врз основа на дојдовните податоци.
Но, повеќето набљудувачи на ЕЦБ мислат дека матрицата се фрла за намалување на секој состанок до пролет.
„Очекуваме ЕЦБ да ја намали стапката на депозитите за 25 базични поени на состанокот на 17 октомври и да продолжи да испорачува намалувања од 25 базични поени на секој состанок до март“, рече Антонио Виљароха во Сантандер ЦИБ.
Неутралната каматна стапка е теоретско ниво каде што монетарната политика ниту ја лади ниту ја стимулира економијата, а инвеститорите сметаат дека е во опсег од 2% до 2,25%.
ЕЦБ конечно може да тврди дека го скротила најлошиот напад на инфлација во повеќе од една генерација.
Цените пораснаа за само 1,8% минатиот месец, паѓајќи под целта на банката од 2% за прв пат во три години. Иако инфлацијата може да се искачи над 2% до крајот на оваа година, се очекува таа да се движи околу тоа ниво или дури и малку пониска на „среднорочно“, временскиот хоризонт што го набљудуваат креаторите на политиките.
Сепак, економијата мораше да плати висока цена за тоа. Високите каматни стапки ги намалија инвестициите и економскиот раст, кој се бори речиси две години. Најновите податоци, вклучително и за индустриското производство и банкарските заеми, укажуваат на повеќе од истите во наредните месеци.
Исклучително еластичниот пазар на труд, исто така, сега почнува да покажува одредени пукнатини, при што стапката на слободни работни места – или процентот на слободни работни места како дел од вкупниот број – паѓа од рекордно високи.
Ова ги поттикна повиците во ЕЦБ за олеснување на политиката пред да биде предоцна. „Сега се соочуваме со нов ризик: намалување на целната инфлација, што може да го задуши економскиот раст“, изјави неодамна португалскиот централен банкар Марио Сентено. „Помалку работни места и намалени инвестиции би додале на веќе издржаниот однос на жртвите.
Дел од таа слабост се должи на структурни проблеми, како што се високите трошоци за енергија и ниската конкурентност што ја загрозуваат европската индустриска моќност, Германија. Овие прашања не можат да се поправат само преку пониски каматни стапки, иако тие можат да помогнат на маргина со поевтинување на капиталот.
Друг клучен фактор е изгледите за раст на еврозоната. ЕЦБ минатиот месец ја намали прогнозата за раст на еврозоната за 2024 година поради послабата домашна побарувачка, сега проектирајќи пораст на БДП од 0,8%, во споредба со 0,9% претходно. Некои од нејзините најголеми економии продолжуваат да се соочуваат со големи предизвици, вклучително и производствена слабост во Германија и огромен проект за фискална консолидација кој се наѕира во Франција.
Подготвено од М.Д.
About Author
