22.10.2024 Скопје
Економскиот раст на Западен Балкан се очекува да се забрза до 3,3 отсто во 2024 година, што е зголемување од 2,6 отсто во 2023 година, поддржан од олеснување на ценовните притисоци и зголемената достапност на кредити и еластичните пазари на труд, што резултираше со зголемена потрошувачка и инвестиции на страната на побарувачката , заедно со растот во градежниот и услужниот сектор на страната на понудата. Сепак, слабите перформанси кај клучните европски трговски и инвестициски партнери ја ограничија надворешната побарувачка.
Пазарот на трудот во регионот забележа дополнително подобрување во 2024 година, при што вработеноста достигна историски максимум од 48,5 проценти во јуни 2024 година, иако сè уште е пониска од стапката од 54,4 проценти во ЕУ27. Помеѓу средината на 2023 година и средината на 2024 година, во регионот беа отворени дополнителни 114.000 работни места.
Намалувањето на сиромаштијата во Западен Балкан продолжи со надолен тренд, но со побавно темпо отколку во периодот пред пандемијата, од над 3 процентни поени годишно пред пандемијата до околу 1 процентен поен годишно помеѓу 2022 и 2025 година. Неодамнешни зголемувања на платите во регионот не мора да значи зголемување на благосостојбата на домаќинствата под прагот на сиромаштија, често карактеризирано со долготрајна невработеност или високи нивоа на неактивност.
По три години консолидација, фискалните дефицити во Западен Балкан се очекува да се прошират во 2024 година. Успешноста на приходите останува стабилна во целиот регион, со силен раст на даночните приходи, но расходите се зголемуваат, особено за социјалните бенефиции и пензиите, со враќање на капиталот трошење во некои земји.
Растот на Западен Балкан се очекува умерено да се зголеми во наредниот период. Во однос на двигателите на растот, потрошувачката и инвестициите се очекува да играат позначајна улога во поддршката на растот во текот на следните години, бидејќи извозната побарувачка останува пригушена со растот на увозот кој го надминува растот на извозот. Центарот на вниманието на овoj економски извештај за Западен Балкан е миграцијата. Скоро секој четврти човек од Западен Балкан живее во странство.
Бидејќи речиси четвртина од граѓаните на земјите од Западен Балкан моментално живеат во странство, подоброто управување со глобалната работна сила од Западен Балкан може да биде клучен двигател на економскиот развој во овој регион, според Светска банка. Иако емиграцијата може да претставува предизвици – како што е недостигот на работна сила, кога ефикасно се управува, миграцијата може да ја ублажи сиромаштијата, да го стимулира извозот и да привлече инвестиции, што резултира со создавање работни места и трансфер на знаење.
Овој рефлектор препорачува политички активности на четири главни фронтови за да се искористат економските придобивки од миграцијата. Прво, развивајте програми за обука за вештини и мобилност во партнерства со земјите од дестинација и проширете ги билатералните договори за социјално осигурување. Второ, подобрување на заштитата на мигрантите во текот на нивното миграциско патување за да се ублажат ризиците со кои може да се соочат и да се поттикне враќањето. Трето, да се олесни трансферот на експертиза и најсовремени технологии од членовите на дијаспората. Четврто, да се користат дигитални алатки и да се подобри собирањето податоци за ефективно управување со миграцијата и креирање политики.
Подготвено од М.Д.
About Author
