03.09.2024 Скопје
Турција официјално побара да ѝ се приклучи на групата БРИКС на држави со пазари во развој, бидејќи се обидува да го зајакне своето глобално влијание и да создаде нови врски надвор од нејзините традиционални западни сојузници, според луѓе запознаени со ова прашање.
Ставот на администрацијата на претседателот Реџеп Таип Ердоган е дека геополитичкиот гравитациски центар се оддалечува од развиените економии, според изворите, кои зборувале под услов да останат анонимни бидејќи не се овластени да коментираат.
Новиот дипломатски притисок на земјата ги одразува нејзините аспирации да негува врски со сите страни во мултиполарниот свет, додека сè уште ги исполнува своите обврски како клучна членка на Организацијата на Северноатлантскиот договор, велат тие.
Турција поднесе барање за приклучување кон БРИКС пред неколку месеци поради фрустрација поради недостигот од напредок во нејзиниот повеќедецениски обид за пристап во Европската Унија, додаваат луѓето.
Понудата делумно е резултат на несогласувањата со другите членки на НАТО, бидејќи Турција продолжи да одржува блиски врски со Русија по нејзината инвазија на Украина во 2022 година, додаваат луѓето. Турското Министерство за надворешни работи и претседателството одбиле да коментираат.
„Турција може да стане силна, просперитетна, престижна и ефикасна земја доколку ги подобри своите односи со Истокот и Западот истовремено“, рече Ердоган во Истанбул за време на викендот. „Секој друг метод освен овој нема да ѝ користи на Турција, туку ќе ѝ наштети“.
Групацијата БРИКС, именувана по Бразил, Русија, Индија и Кина и Јужна Африка, вклучува некои од најголемите економии во развој.
Таа доби четири нови членки во почетокот на оваа година кога Иран, Обединетите Арапски Емирати, Етиопија и Египет се приклучија на нејзините редови. Саудиска Арабија беше поканета да се приклучи, но Кралството допрва треба да го стори тоа.
За натамошното проширување на групата може да се разговара за време на самитот во Казан, Русија, од 22 до 24 октомври, велат изворите. Малезија, Тајланд и блискиот сојузник на Турција Азербејџан се меѓу другите земји што сакаат да се приклучат.
БРИКС се претставува како алтернатива на она што неговите членови го гледаат како институции доминирани од Западот, како што се Светската банка и Меѓународниот монетарен фонд. Новите членови потенцијално можат да добијат пристап до финансирање преку нејзината развојна банка, како и да ги прошират своите политички и трговски односи.
Владејачката Партија на правдата и развојот на Ердоган долго ги обвинуваше западните земји дека ги попречуваат турските аспирации за самодоволна одбранбена индустрија и силна економија. Претседателот постојано повикуваше Советот за безбедност на Обединетите нации да се прошири од своите пет постојани членки и изрази интерес за приклучување кон Шангајската организација за соработка, формирана од Русија и Кина како ривал на НАТО.
„Не треба да избираме меѓу Европската Унија и Шангајската организација за соработка, како што тврдат некои луѓе“, рече Ердоган. „Напротив, ние мораме да ги развиваме нашите односи и со овие и со другите организации на победничка основа“.
Турција води разговори за пристапување во ЕУ од 2005 година, но наиде на низа пречки, вклучително и она што тој блок го опишува како демократски недостатоци на земјата.
Турција верува дека пристапувањето кон БРИКС може да ѝ помогне на земјата да ја подобри економската соработка со Русија и Кина и да стане трговски канал меѓу ЕУ и Азија. Таа сака да биде центар за извоз на гас од Русија и Централна Азија, велат изворите.
Администрацијата на Ердоган се обидува да привлече инвестиции од кинеските производители на електрични автомобили, кои потенцијално би можеле да ги искористат предностите на царинската унија на Турција со ЕУ за да го зајакнат својот пристап на пазарот.
„БРИКС е организација што ја зголемува разновидноста на пристапите, идентитетите и политиките во глобалниот економски систем“, рече турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан по учеството на состанокот на министрите за надворешни работи на БРИКС во јуни.
Сепак, Турција прави паралелни напори за обнова на разговорите за членство со ЕУ. Тоа останува „стратегиска цел“, рече Фидан минатата недела, откако за прв пат по пет години присуствуваше на неформални разговори со колегите од ЕУ.
Подготвено од М.Д.
About Author
