ПОЈАВА НА МАЈМУНСКИ СИПАНИЦИ ВО ЕВРОПА

16.08.2024 Скопје

Светската здравствена организација (СЗО) ја прогласи актуелната епидемија на мајмунски сипаници во Африка за глобална здравствена криза. Особено откако првиот случај на европско тло беше забележан на 15 август, во Шведска.

Високо заразната болест уби најмалку 450 луѓе во Демократска Република Конго и ова беше сигнал за тревога.

Мајмунските сипаници се болест предизвикана од вирус од исто семејство како и големите сипаниците. Првично вирусот се пренесувал од животните на луѓето, но сега се пренесува и меѓу луѓето. Раните симптоми вклучуваат треска, главоболки, оток, болки во грбот и болки во мускулите.

Откако ќе помине треската, може да се развие осип. Често започнува на лицето пред да се прошири на други делови од телото, најчесто на дланките и на стапалата. Осипот, кој може да биде болен, се менува и поминува низ различни фази пред конечно да формира краста, која подоцна паѓа. Вирусот може да предизвика лузни.

Инфекцијата може сама да исчезне и трае од 14 до 21 ден. Но, во некои случаи тоа може да биде фатално, особено за ранливите групи, вклучувајќи ги и малите деца. Тешките случаи може да предизвикаат лезии кои го зафаќаат целото тело, особено устата, очите и гениталиите.

Најчесто се појавува во оддалечените села на тропските дождовни шуми на Западна и Централна Африка, во земји како Демократска Република Конго (ДР Конго), каде што се појавува со години. Во овие региони секоја година има илјадници инфекции и стотици смртни случаи од оваа болест, а најпогодени се децата на возраст под 15 години.

Во моментов има неколку различни појави кои се случуваат истовремено – најмногу во ДР Конго и соседните земји. Сепак, болеста неодамна е пријавена во Бурунди, Руанда, Уганда и Кенија, каде што обично не е ендемична.

Има два – „клејд 1“, кој е често посериозен и „клејд 2“. Вирусот „клејд 1“ – кој со децении предизвикува спорадични епидемии во ДР Конго – се шири.

Африканските центри за контрола и превенција на болести велат дека од почетокот на 2024 година до крајот на јули, имало повеќе од 14 500 инфекции и над 450 смртни случаи. Тоа е 160 отсто зголемување на инфекциите и 19 отсто зголемување на смртните случаи во споредба со истиот период минатата година.

Претходната јавно-здравствена криза со мајмунски сипаници, прогласена во 2022 година, беше предизвикана од релативно благиот сој „клејд 2“. Се прошири во речиси сто земји, вклучително и некои во Европа и Азија, но беше ставена под контрола со вакцинација на ранливите групи.

Преку близок контакт со некој што е заразен, вклучително и секс, контакт кожа со кожа или да се биде во близина на заразено лице. Вирусот може да влезе во телото преку оштетена кожа, респираторен тракт или преку очите, носот или устата. Може да се пренесе и со допирање на предмети контаминирани со вирусот, како постелнина, облека и крпи.

Блискиот контакт со заразени животни, како мајмуни, стаорци и верверички, е исто така начин на пренос. За време на глобалната епидемија од 2022 година, вирусот се ширеше најмногу преку сексуален контакт.

Секој што е во близок контакт со лице со симптоми може да се зарази со вирусот, вклучително и здравствените работници и членовите на семејството. Се смета дека сексуалниот контакт меѓу заразените возрасни е една од причините за зголемувањето на случаите.

Експертите ја проучуваат ситуацијата за подобро да разберат кој е најмногу изложен на ризик. Малите деца можеби се меѓу особено ранливите групи бидејќи нивниот имунолошки систем сè уште се развива, а многумина во регионот имаат лоша исхрана, што ја отежнува борбата против болестите.

Секој со ослабен имунолошки систем, исто така, може да биде поподложен на болеста, а постои загриженост дека бремените жени може да бидат изложени на поголем ризик. Совет е да избегнувате близок контакт со секој кој е заразен и да ги миете рацете со сапун доколку вирусот е присутен во заедницата.

Оние кои го имаат вирусот треба да се изолираат од другите додека не се исчистат сите лезии. Исто така, кондомите треба да се користат како мерка на претпазливост за време на секс најмалку 12 недели по закрепнувањето.

Да, но неа обично можат да ја добијат само лица во ризик или оние кои биле во близок контакт со заразено лице. Постои вистинска загриженост дека нема доволно средства за вакцините да стигнат до сите на кои им се потребни.

СЗО неодамна побара од производителите на лекови да обезбедат вакцини за итна употреба, дури и ако вакцините не се официјално одобрени. Без глобална акција, постои загриженост дека сегашната епидемија може да се прошири на другите континенти.