30.05.2024 Скопје
Фјучерсите на сок од портокал, кои им овозможуваат на играчите во индустријата да се заштитат од промените на цените, нагло се зголемија од 2022-ра година, кога ураганот, а потоа студениот бран збришаа хектари портокалови дрвја во Флорида, главен производствен регион во САД, кој е на второто место меѓу најголемите производители во светот. Но, силниот раст нагло се забрза овој месец, откако изгледите за слаба култура во Бразил предизвикаа паника на пазарот.
Фјучерсите на концентриран сок од портокал со кои се тргува на Интерконтиненталната берза во Њујорк во вторник достигнаа 4,92 долари за фунта, што е речиси двојно повеќе од цената пред една година.
„Тоа е криза“, вели Кис Кулс, претседател на Меѓународната асоцијација за сокови од овошје и зеленчук (IFU). „Никогаш не сме виделе вакво нешто, дури и со големиот студ и ураганите“, додава тој.
Големиот недостиг ги поттикнува стравувањата од зголемување на цената што ќе ги погоди потрошувачите и ќе ја наруши глобалната индустрија за сок од портокал, соопшти „IFU“.
Одгледувачите обично можат да ги надминат разликите во вкусот помеѓу годишните времиња со мешање залихи на замрзнат сок од портокал, кој може да трае и до две години, од претходната сезона со поновата жетва. Но, трите последователни години на намалување на понудата ги притиснаа акциите.
Долгорочното решение за недостигот на портокал, според Кулс, може да биде производство на сок од портокал од дрвја од мандарини, чии дрвја се поотпорни на климатските промени во производните области.
Единствената долгорочна опција, „без да влијае на природниот вкус и имиџ на производот“, може да биде „да се користат различни видови овошје“, забележува Кулс.
Индустријата веќе експериментира. Во Јапонија, која вообичаено увезува 90% од својот сок од портокал претежно од овошје одгледувано во Бразил, кризата во понудата е влошена од слабиот јен, што уште повеќе ги зголеми цените на увозот. „Seven & Holdings“, сопственик на синџирот супермаркети „7-Eleven“, се осврнува на локалната понуда на мандарини со лансирање на сок од мандарина и портокал.
„IFU“ размислува за започнување на регулаторниот процес за да дозволи пијалокот да содржи агруми освен портокали, вели Кулс. Ова ќе бара законска промена, прво во кодексот за храна „Codex Alimentarius“ создаден од телата на ОН, а потоа и на национално ниво како што се регулативите на Управата за храна и лекови на САД.
Причините за сегашното намалување на залихите може да се проследат уште пред 20 години, кога зазеленувањето на цитрусот, неизлечива болест што се шири од вошките кои пијат сок и што ги прават плодовите на дрвјата погорчливи пред целосно да ги уништат, првпат беше идентификувана во САД.
До 2008-ма година, таа се прошири на Флорида, која историски претставуваше над 80% од американската понуда. Пред две децении, Флорида произведуваше околу 240 милиони кутии на сок од портокал годишно, вели Кулс. Денес, производството, влошено од климатските промени, е намалено на само 17 милиони тони.
Бразил се вклучи за да го надомести недостатокот, но сега земјата што го движи земјоделството во Јужна Америка исто така почнува да се бори. Годинава производството падна за четвртина на 232 милиони кутии на сок од портокал, покажуваат податоците на организацијата на одгледувачи на цитрус „Fundecitrus“.
Портокаловите насади во Бразил се погодени од повисоки температури од вообичаеното и помалку дожд, изјави Андрес Падиља, аналитичар во „Rabobank“. Помалку од една третина од фармите се наводнуваат, па дури и тие „се мачат“, додава тој.
„Rabobank“ проценува дека скоро 40% од насадите на портокали во главниот производствен регион во југоисточниот дел на земјата се заразени со зеленило од цитрус.
Оваа болест, исто така, предизвикува портокалите да опаѓаат порано, што значи дека земјоделците берат порано од вообичаеното, што пак влијае на „вкусноста“, рече Падила, додавајќи дека „создава предизвици за индустријата за сокови од портокал“.
Единствениот начин за лекување на болеста е да се искорне дрвото, „што земјоделците не сакаат да го прават бидејќи сè уште има портокали“, вели Кулс. „Но, приносот е слаб, а квалитетот на плодот е исто така слаб“, додава тој.
Директорите на индустријата велат дека потрошувачите најверојатно ќе ги чувствуваат ефектите со години. Многу производители веќе ги пренесуваат своите зголемени трошоци на потрошувачите.
Во исто време, побарувачката на потрошувачите не покажува знаци на намалување. Пред пандемијата на коронавирус, некои Американци се откажаа од сокот од портокал, засрамени од неговата содржина на шеќер и се свртеа кон додатоци за да ја добијат својата дневна доза на витамин Ц, рече Џек Сковил, брокер во „Price Futures Group“ во Чикаго. Но, „за време на Ковид, многу луѓе повторно го открија сокот“, додава тој.
Подготвено од М.Д.
About Author
