04.04.2024 Скопје
Новите студии покажаа дека истражувачите откриле траги од скриено парче од Земјината кора од срцето на античкиот континент со проучување на речните кристали во Финска. Кристалите, од минералот циркон, се формирале длабоко во кората и даваат индиции за тоа како некои од најстарите карпи во Европа се формирале пред 3,75 милијарди години.
За да го открие овој факт, тимот проучувал три геохемиски индикатори: ураниум-олово, лутециум-хафниум и кислород; да ги датираат кристалите и да ги споредат нивните карактеристики со другите антички кори. Анализата откри дека делот од кората е околу 250 милиони години постар отколку што претходно мислеа научниците и најверојатно потекнува од Гренланд, се вели во соопштението на Универзитетот во Копенхаген објавено на 21 март.
Студијата фрла светлина врз формирањето и растот на архејските кратони, најстарите делови на континенталната кора што се формирале за време на архејскиот период од прекамбриската ера (од четири милијарди до 2,5 милијарди години), кога за прв пат настанал животот.
„Разбирањето како се формирале континентите ни помага да разбереме зошто нашата планета е единствената во Сончевиот систем со живот на неа“, вели главниот автор Андреас Петерсон, геохемичар од Универзитетот во Копенхаген.
„Бидејќи без фиксните континенти и водата меѓу нив, ние немаше да бидеме тука. Континентите навистина влијаат на океанските струи и климата, што е од клучно значење за животот на Земјата“, додаде тој.
Научниците ги презентираа своите наоди во студија објавена на 28 декември 2023 година во списанието „Геологија“. Според студијата, претходните истражувања открија докази за рана архејска кора во регионите Пудасјарви и Суомујарви во Финска. Тимот добил циркониумски кристали од речните песоци во тие региони и открил дека кристалите имаат сличен изотопски рекорд на карпите од северноатлантската гранка на Гренланд, што сугерира дека дел од финската кора потекнува од Гренланд.
„Својствата на кристалите на циркониум што ги најдовме во речниот песок и карпите во Финска укажуваат на тоа дека тие се многу постари од било што некогаш пронајдено во Скандинавија, додека се совпаѓаат со староста на примерокот на карпите од Гренланд. Истовремено, резултатите од три независни изотопски анализи потврдуваат дека скандинавската основа најверојатно била поврзана со Гренланд“, рече Петерсон.
Сите овие податоци покажуваат дека овие земји над делот од кората се нарекуваат Феноскандинавски штит или Балтички штит. Научниците сега веруваат дека оваа кора паднала од Гренланд и се движела стотици милиони години пред да се вгради во она што сега е Финска. Потоа се акумулирал нов геолошки материјал кој прераснал во Скандинавија, се вели во соопштението. Овде истражувачкиот тим го користи терминот „Скандинавија“ за да го претстави феноскандинавскиот геолошки регион, кој ја вклучува Финска.
Кога се случи овој расцеп, Земјата можеби била целосно покриена со вода.
„Земјата веројатно била водна планета, како онаа во филмот „Воден свет“, но без кислород во атмосферата и без ерупција на кора. Но, бидејќи тоа е толку далеку во минатото, не можеме да бидеме сигурни како всушност изгледаше. Откривањето на „семето“ од антички континент што прерасна во она што го гледаме денес може да ни помогне да разбереме како се формирале другите копнени маси на Земјата“, вели Тод Веит, геолог од Универзитетот во Копенхаген.
„Нашето истражување ни дава уште една важна трага во мистеријата за тоа како континентите се формирале и се ширеле низ Земјата – особено во случајот со Феноскандинавскиот штит“, рече Веит.
„Но, сè уште има многу што не знаеме. Во Австралија, Јужна Африка и Индија, на пример, се пронајдени слични семиња, но не сме сигурни дали сите тие потекнуваат од истото „родно место“ или дали се појавиле независно на неколку места на Земјата“, наведува Веит.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
