08.04.2024 Скопје
Во понеделник ќе се случи целосно затемнување на Сонцето, кога Месечината ќе го блокира Сонцето за милиони луѓе во Северна Америка по патеката што се протега од Мексико до САД, а потоа и до Канада.
Научниците истакнаа дека ова целосно затемнување ќе се разликува од она што се случи на 21 август 2017 година, кое се протегаше од брег до брег на САД.
Целосното затемнување на Сонцето ќе трае подолго од вообичаеното, бидејќи Месечината ќе биде оддалечена само 360.000 километри од Земјата, што го прави еден од најблиските приоди оваа година, според НАСА.
Колку е поблиску Месечината до Земјата, толку е поголема на небото од наша перспектива, што резултира со особено долг и интензивен период на темнина што го блокира сонцето.
Најдолгото целосно затемнување ќе трае над Мексико четири минути и 28 секунди. На друго место по патеката, како во Сиракуза, Њујорк, ќе биде потребно само минута и половина вкупно.
Гледачите насекаде по широкиот пат на тоталитетот ќе бидат сведоци на затемнување на небото попладне додека сонцето „исчезнува“.
Пред седум години, најдолгиот период на севкупност беше во близина на Карбондејл, Илиноис – траеше две минути и 42 секунди.
Според НАСА, во 2017 година, околу 215 милиони возрасни луѓе во САД го гледале затемнување на Сонцето, дали во живо или електронски.
Во 2017 година патеката се движеше со ширина од околу 100 до 114 километри, додека оваа ќе се движи од околу 174 до 196 километри.
Ова значи дека патеката на затемнувањето во 2024 година ќе помине низ повеќе градови и густо населени области отколку во 2017 година.
Се проценува дека 31,6 милиони луѓе живеат на патот на тоталитетот оваа година, во споредба со 12 милиони во 2017 година.
Дополнителни 150 милиони луѓе живеат во радиус од околу 320 километри од патеката на тоталитетот.
Затемнувањето на 8 април ќе започне над Јужниот Пацифик, а неговиот пат ќе стигне до брегот на Мексико во Пацификот околу 11:07 часот по локално време пред да влезе во САД во Тексас, соопшти НАСА.
Неговата рута потоа го води низ Оклахома, Арканзас, Мисури, мал дел од Тенеси, Илиноис, Кентаки, Индијана, Охајо, мал дел од Мичиген, Пенсилванија, Њујорк, Вермонт, Њу Хемпшир и Мејн.
Рутата потоа влегува во Канада во Онтарио и патува низ Квебек, Њу Бранзвик, островот Принц Едвард и Кејп Бретон, излегувајќи од копното Северна Америка на атлантскиот брег на Њуфаундленд, Канада во 17:16 часот Њуфаундленд време.
Во објаснувањето на НАСА се наведува дека за разлика од 2017 година кога Сонцето се приближуваше до сончевиот минимум, односно беше „потивко“, оваа година ќе биде на или блиску до сончевиот максимум.
Тоа значи дека во 2017 година имало помалку ерупции од Сонцето, додека во 2024 година ќе биде поактивно.
„National Geographic“ ги прогласи Нијагарините водопади за едно од најдобрите места за набљудување на овој феномен.
Регионот на Канада, кој го опкружува градот и го дели своето име со Нијагарините водопади, прогласи вонредна состојба додека се подготвува да пречека до милион посетители за време на затемнувањето на Сонцето.
Градот Онтарио е на патеката каде Месечината целосно ќе ги блокира сончевите зраци на неколку минути.
При целосно затемнување на Сонцето, Месечината поминува помеѓу Сонцето и Земјата, целосно покривајќи го лицето на Сонцето по мала патека на површината на нашата планета. Ова се нарекува „пат на тоталитетот“.
Дневното небо станува темно, слично на самрак или зори, а познато е дека ноќните животни се будат, збунети во верувањето дека дојде ноќта. На места по патеката на тоталитетот, луѓето ќе можат да ја видат сончевата корона – надворешната атмосфера на ѕвездата – која вообичаено не е видлива поради сончевата светлина.
Луѓето кои набљудуваат надвор од патеката на тоталитетот ќе видат делумно затемнување во кое Месечината го замаглува поголемиот дел од лицето на Сонцето, но не целото. Се разбира, облачниот ден може да ја расипе глетката. После ова, следното целосно затемнување на Сонцето видливо од САД нема да се случи дури во 2044 година.
Целосното затемнување на Сонцето се одвива во неколку различни фази.
Започнува со фаза на делумно затемнување кога Месечината почнува да поминува помеѓу Земјата и Сонцето, делумно блокирајќи ја и оставајќи го Сонцето да изгледа како да има облик на полумесечина.
Во следната фаза на Бејлиовите монистра, светлосните точки од сонцето сјаат околу рабовите на Месечината поради неправилната топографија на Месечината, создавајќи мали зрна светлина.
Во фазата на дијамантски прстен, една светла точка се појавува долж лунарниот раб дури и кога атмосферата на Сонцето остава светлосен прстен околу Месечината. Ефектот наликува на изгледот на дијамантски прстен. Овој феномен претходи на тоталитетот.
По севкупноста, другите фази се повторуваат додека Месечината се движи по нејзиниот пат додека не заврши затемнувањето.
Како безбедно да го гледате затемнувањето?
Експертите предупредуваат дека не е безбедно да се гледа директно на светло сонце без да се користи специјализирана заштита за очи наменета за гледање на сонце.
Тие очила требаше да ја блокираат ултравиолетовата светлина од сонцето и речиси целата видлива светлина, според експертите за безбедност во оваа област.
Гледањето на затемнувањето преку објективот на камера, двоглед или телескоп без користење на специјален соларен филтер може да предизвика сериозно оштетување на очите, велат експертите. Сончевите зраци можат да ги оштетат и дигиталните компоненти на телефонот.
Експертите советуваат да се користат заштитни сончеви очила за гледање или безбеден рачен соларен прегледувач, истакнувајќи дека обичните очила за сонце не се безбедни за гледање на сонце.
Единствениот пат кога се смета дека е безбедно луѓето да ја отстранат заштитата за очите за време на целосното затемнување на Сонцето е краткото време кога Месечината целосно ја блокира површината на Сонцето.
Зошто е опасно гледањето на затемнување на Сонцето?
Сончевите зраци можат да ги изгорат клетките во мрежницата на задниот дел од окото. Ретината нема рецептори за болка, така што не постои начин да се почувствува штетата додека се случува. Кога клетките умираат, тие не се враќаат.
Симптомите на сончевото оштетување на очите, исто така наречени соларна ретинопатија, вклучуваат заматен вид и нарушување на бојата.
Не постои одредено правило колку долго еден поглед може да доведе до трајно оштетување. Сериозноста варира во зависност од облачноста, загадувањето на воздухот и гледната точка на една личност.
Но, лекарите велат дека гледањето на затемнувањето на Сонцето дури и неколку секунди без заштита не вреди да се ризикува. Има извештаи за соларна ретинопатија по секое затемнување на Сонцето, а американските очни лекари забележале десетици дополнителни посети по онаа во 2017 година.
Како затемнувањето на Сонцето се разликува од затемнувањето на Месечината?
Затемнувањето на Месечината се случува кога Земјата е позиционирана помеѓу Месечината и Сонцето, а сенката на нашата планета е фрлена на површината на Месечината. Ова остава Месечината да изгледа затемнета, понекогаш црвеникава во боја од Земјата.
Затемнувањата на Месечината се видливи од половина Земја, што е многу пошироко подрачје од затемнувањата на Сонцето.
Колку се големи Земјата, Месечината и Сонцето?
Месечината ќе го покрие лицето на Сонцето, како што се гледа од Земјата, едноставно затоа што Месечината е многу поблиску до нашата планета.
Дијаметарот на Месечината е 3.476 km, во споредба со дијаметарот на Сонцето од околу 1,4 милиони километри и дијаметарот на Земјата од 12.742 километри.
Кога се очекува следното целосно затемнување?
Целосните затемнувања на Сонцето се доста ретки. Во просек, еден ќе се појави на одредена локација на секои 375 години. Во пониските 48 држави, последното видливо целосно затемнување се случи во 2017 година, а пред тоа во 1979 година.
Следното целосно затемнување на Сонцето ќе се случи на 12 август 2026 година, а ќе биде видливо на Гренланд, Исланд, Шпанија, Русија и мал дел од Португалија, со делумно затемнување видливи во Европа, Африка, Северна Америка, Атлантскиот Океан, Арктикот и Тихиот океан.
Следната можност Американците да ја видат оваа појава ќе ја имаат дури на 23 август 2044 година.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
