13.03.2024 Скопје
На прашањето во што повеќе би сакал да инвестира во долари или евра, основачот и претседател на „Делта холдинг“, Мирослав Мишковиќ, даде интересна опсервација дека во иднина нема да инвестира во ниту едно, туку во нешто друго. Би инвестирал, вели, во акции.
Со ова тој барем делумно ја „оживеа“ поранешната идеја за формирање регионална берза меѓу поранешните југословенски републики.
„Многу луѓе кои имаат пари купуваат недвижен имот и одиграа најдобро што можат во последните 20, 30 години и ја заштитија вредноста на парите. Сега бивша Југославија мора да инвестира на берзата, бидејќи со добра пропаганда и маркетинг можеа да тргуваат со акции, да не заборавиме на становите“, рече Мишковиќ.
Инаку, во регионот, покрај Белградската берза, функционираат и Љубљанската, Загребската, Бања Лука, Сараево и Македонската берза. Лани Љубљанската и Белградската берза имале дури стотина, или 145,9 милиони евра помалку промет од претходната година. Експертите велат дека причината е што немало вонредни настани како војни или пандемии.
Се наведува и дека берзите во Љубљана, Загреб, Белград, Сараево, Бања Лука и Скопје лани оствариле вкупен промет од 1,743 милијарди евра, со најголем промет на берзата во Бања Лука од 538,4 милиони евра, по што следи Загрепска берза со 371. 8 милиони евра, потоа Љубљана со 330 милиони евра. Во 2022 година, на сите берзи во регионот Адриа, прометот бил за 50 милиони евра поголем од претходната година, вкупно 1.804 милиони евра.
И во претходните години, идејата за ова лебдеше наоколу, додека експертите велат дека тоа е добра идеја. Но, брокерот Ненад Гујаничиќ смета дека е сè уште малку „утопистичка“, економистот Александар Стевановиќ вели дека законски тоа треба да се направи така што берзата има национален третман во сите земји.
„Тоа е убава идеја, но е прилично утопистичка по природа. Исклучително е тешко да се обезбеди политичка и каква било друга рамка за непречен развој на секој поединечен пазар, а да не зборуваме за некое регионално спојување. Значи, тоа може да се случи, но потребни се голем број предуслови за да се исполни, а тоа во моментов не е нималку реално“, изјави Гујаничиќ.
Според него, најголемата пречка за развојот на одделните пазари е немањето политичка волја за нивен развој.
„Да имавме мали и ефикасни индивидуални пазари, лесно ќе се најде заеднички именител во форма на регионална берза. Сите сложени прашања, како што се различните регулативи, лесно би се решиле доколку има наведена заедничка цел, но јасно е дека нема и тешко дека ќе има во блиска иднина“, објаснува Гујаничиќ.
Стевановиќ вели дека не би било лошо да се формира ваква берза, бидејќи „кога ќе собереш малку, добиваш малку повеќе и има поголема шанса да даде замаец.
„Значи, сигурно не би било лошо да се направи нешто такво… Во овој момент сите национални берзи паднаа на ниво кое е прилично жално. Кога станува збор за обемот на сообраќајот, тој е занемарлив. И тоа не е случај само со нашата берза, тоа е случај и со Подгоричката, Скопската и другите берзи во регионот. Затоа, прометот е низок и тие берзи како институции буквално умираат кај нас“, изјави Стевановиќ.
И Гујаничиќ потврдува дека минатата година била многу лоша за Белградската берза. Според него, Белградската берза минатата година имала најмал промет на акции од нејзиното повторно формирање. Прометот беше помал за цели 40% во однос на годината на пандемијата, што беше доста лошо.
„Оваа состојба е резултат на повеќегодишното иселување на инвеститори и компании од овој пазар“, вели тој и додава дека лани најтргувани акции биле НИС, Дунав осигурување, Металац, аеродромот Никола Тесла и оти, како што наведува, на пазарот има исклучително мал број алтернативи на инвестициски компании.
„Исклучително мал број домашни граѓани тргуваат, а за жал на нашата економија, многу повеќе од нив купуваат акции на странски компании на странски берзи“, објаснува Гујаничиќ.
Стевановиќ вели дека големите компании би можеле први да „повлечат нозе“ и да одлучат да учествуваат на берзата.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
