27.02.2024 Скопје
Унгарскиот парламент го одобри членството на Шведска во НАТО речиси две години откако историски неутралната земја поднесе барање за приклучување кон западната воена алијанса, ставајќи крај на повеќемесечниот ќор-сокак и дипломатски расправии.
Гласањето, кое се одржа во понеделникот во Будимпешта, уследи по состанокот во петокот меѓу шведскиот премиер Улф Кристерсон и неговиот унгарски колега Виктор Орбан, на кој тие се согласија да ги остават настрана нивните разлики – велејќи дека се „подготвени да умрат еден за друг“.
Двете земји, исто така, потпишаа нов воен договор за време на топлата, но цврсто одржана заедничка прес-конференција во унгарскиот главен град, каде Шведска вети дека ќе продаде четири нови авиони Грипен за да ги додаде на 14-те што Унгарија претходно ги купи.
Турција минатиот месец ја одобри ратификацијата на НАТО на нордиската земја, оставајќи ја Унгарија последната преостаната земја што го стори тоа – и покрај уверувањата на Орбан дека нема да биде конечна членка на НАТО.
Пресвртот дојде откако лидерот на владејачката парламентарна група Фидес минатата недела предложи прашањето да се покрене во унгарскиот парламент во понеделник, кога ќе биде повторно отворен по зимскиот одмор.
Шведска поднесе барање за приклучување кон НАТО во мај 2022 година, во исто време со Финска, во историскиот пресврт во нејзината безбедносна политика, поттикнат од руската инвазија на Украина во февруари. Одложувањата доведоа до фрустрација меѓу членовите на сојузот со Орбан, десничарски националист кој создаде блиски врски со Русија.
Бидејќи парламентот го одобри овој потег, одлуката ќе биде испратена до привремениот претседател на Унгарија Ласло Кевер, кој потоа има пет дена да ја потпише и да ја испрати до американскиот Стејт департмент во Вашингтон. Кога Финска, која аплицираше за влез во НАТО во мај 2022 година истовремено со Шведска, и официјално се приклучи во јули минатата година, овој процес траеше три дена.
Барањето на Шведска за влез во НАТО беше ставено во мирување поради приговорите од Турција и Унгарија.
Според протоколот на НАТО, американската влада мора да биде известена за ратификацијата на нова земја од земјите-членки. Генералниот секретар потоа ја поканува новата земја да пристапи кон договорот, кој потоа се испраќа до американскиот Стејт департмент, кој формално ги поканува да станат членки на НАТО.
По посетата на Кристерсон на Будимпешта, Орбан ја поздрави „новата фаза на соработка меѓу Унгарија и Шведска“.
На прашањето од новинарите што ја натера неговата земја да се откаже од своето противење за влезот на Шведска во НАТО, Орбан рече: „Да се биде членка на НАТО значи дека сме подготвени да умираме еден за друг. Тоа се заснова на взаемно почитување“.
Тоа беше пресвртница за умерената централно-десничарска коалициска влада на Кристерсон, поддржана од екстремно десничарските Шведски демократи, која се бори со прашањето на НАТО откако социјалдемократката Магдалена Андерсон ја презеде власта во 2022 година.
Кристерсон рече во петокот: „Ние ги почитуваме меѓусебните разлики и понекогаш постигнуваме добри компромиси. Сега, исто така, влегуваме во соработка со НАТО токму со ставот дека сме подготвени да се бориме еден за друг во опасно време“.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
