19.02.2024 Скопје
Кога зборуваме за рекордери, ова е дефинитивно еден за кој малкумина не слушнале.
Маријанскиот Ров е веројатно еден од најпознатите географски поими, кој крие многу интересни работи и повторно и повторно фасцинира.
Дали знаевте дека најдлабоката точка на Маријанскиот Ров е практично невозможно прецизно да се измери?
Или колку луѓе досега имаа можност да допрат до нејзините длабочини? Ако не, продолжете да читате, бидејќи ви пренесуваме низа интересни факти за најдлабокиот дел на Тихиот Океан, како и за светот.
Маријанскиот Ров (понекогаш се нарекува и Ров) е всушност најдлабоката подморска долина во светот – се наоѓа на длабочина од околу 5.000 метри, а потоа тоне уште подлабоко, сè до најдлабоката точка во светот наречена „Challenger Deep“, кој се наоѓа на неверојатна длабочина од, барем според последните податоци, 11 километри и 34 метри.
Имено, и покрај сите современи достигнувања, мерењето на длабочината на Маријанскиот ров е сè уште предизвикувачка задача, а измерената длабочина релативно често се менува.
Самиот Маријански Ров се наоѓа во западниот Пацифик, на околу 400 километри југоисточно од островот Гуам, и во релативна близина на архипелагот Маријана, по што го добил своето име.
Овој архипелаг е оддалечен околу 200 километри. Долга е 2.542 километри и широка околу 69 километри, а настанала – како и другите жлебови од овој тип – на границата на тектонските плочи, во овој случај пацифичките и филипинските плочи.
Самиот Маријански Ров, како најдлабок дел на Тихиот Океан, е откриен во 1870-тите. Го открил британскиот истражувачки брод „Челинџер“, по што своето име го добила и најдлабоката точка на Тихиот Океан и светот.
„Челинџер“ потоа го измерил на околу осум километри со методот што се користел во тоа време – тешко јаже.
Длабочините на Маријанскиот Ров и најдлабоките точки во светот отсекогаш претставувале комбинација на мистерија и изненадување. Навистина е неверојатно тоа место.
На дното на Маријанскиот Ров притисокот е дури 1.000 пати поголем отколку на површината на морето. Самото дно е покриено со талог кој има текстура на кал, а температурата на водата на дното е 1,4 Целзиусови степени. Се разбира, нема светлина, но тоа не значи дека нема живот. Секоја експедиција откриваше нешто ново.
Имено, на почетокот се мислело дека ништо не може да преживее на тие длабочини, но научниците набрзо се увериле. Речиси невозможните услови за живот таму се поддржани од голем број микроорганизми (дури 200 видови, вклучувајќи го и оној што јаде пластика) и животни, морски краставици и црви и амфиподи ракови.
Со нив, на пример, се забележани случаи на гигантизам, кој понекогаш може да се најде кај животни кои живеат на големи длабочини. Тоа значи дека тие можат да пораснат до огромни димензии за нивниот вид, во нивниот случај до 28 сантиметри. Пронајдени се и посебни видови планктони.
Риба по име Pseudoliparis svieri (swirei) е откриена во 2012 година на длабочина од околу 8.000 метри, која се смета за рекордерска риба во однос на длабочината на која живее. За жал, знаци на пластично загадување беа пронајдени и на дното на Маријанскиот Ров – пластична кеса и омоти за бонбони.
Ровот Маријана е „добро посетен“ и истражен во споредба со остатокот од подводниот свет.
Со оглед на условите кои владеат таму, но и фактот дека човештвото досега истражувало само мал дел од подводниот свет, односно длабочините, Маријанскиот Ров е релативно добро „посетен“ и истражуван, а научниците интензивно се занимаваат со него.
До крајот на 2022 година, дури 27 луѓе успеале да се спуштат на неговото дно во вкупно 22 нуркања (до крајот на 2022 година). Првото нуркање во Маријанскиот Ров беше направено на 23 јануари 1960 година од двајца океанографи, Американецот Дон Валш и Швајцарецот Жак Пикард, и тие се впуштија во длабочините во батискафот наречен Трст. Тоа беше апсолутно неверојатен, но и крајно опасен потфат.
По нив, дното го истражуваа подморници на далечински управувач – јапонската Каико во 1996 година и американската Нереус во 2009 година. Следниот човек кој се спушти во него (а тоа беше и првото соло нуркање) беше Џејмс Камерон, режисерот на филмот „Титаник“.
На 26 март 2012 година, тој се спушти во ровот со подморницата Дипси Челинџер, која делумно и самиот ја дизајнираше. Во 2018 и 2019 година во ровот се спушти и американскиот истражувач Виктор Весково, додека во 2020 година и Катрин Саливан влезе во историјата. Оваа астронаутка е првата личност во светот што прошетала во вселената, но се спуштила и до најдлабоката точка на светските мориња.
Во 2009 година, Маријанскиот Ров беше прогласен за американски национален споменик. Една од целите на прогласувањето на тој статус, кој се однесува на површина од 246 илјади квадратни километри, беше неговата заштита.
Покрај најдлабоката точка на светските мориња, Challenger Deep, Маријанскиот Ров крие уште неколку „атракции“.
Во 1997 година, Сирена Дип, третата најдлабока точка во Тихиот Океан, беше откриена во областа Браза. Во Маријанскиот Ров, откриени се најмалку 20 локации, хидротермални извори, од кои извира топла и минерално збогатена вода и т.н. ладни извори (кои создаваат пареа од кислород сулфид, метан и други јаглеводороди, во форма на базени со солена вода).
Во прилог на сите горенаведени, т.н калливи вулкани.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
