13.02.2024 Скопје
Како одговор на коментарите на поранешниот американски претседател Доналд Трамп, лидерите на европските земји повикаа на големо единство и воена соработка низ целиот континент.
При посетата на Париз во текот на вчерашниот ден, полскиот премиер Доналд Туск изјави дека „нема алтернатива“ за ЕУ и трансатлантската алијанса пред самитот на кој разговараше за продлабочување на одбранбените односи со францускиот претседател Емануел Макрон.
„Веројатно овде во Париз најјасно одекнуваат зборовите од Тројцата мускетари на Александар Дума: „Сите за еден и еден за сите““, рече Туск.
Трамп предизвика бес и загриженост во Европа кога рече дека нема да брани ниту една членка на НАТО која не успеала да ја исполни долгогодишната цел да потроши 2% од својот бруто домашен производ за одбрана – па дури и ќе ја охрабри Русија да продолжи да напаѓа.
Земјите на НАТО теоретски се заштитени со член 5 од основачкиот договор на Алијансата, кој ги обврзува сите земји-членки да одговорат со „таква акција што ќе ја смета за неопходно, вклучително и употреба на вооружена сила“ за да се врати безбедноста во северноатлантската област. Од клучно значење, не бара од членките на алијансата да објават војна за поддршка на земјата која е нападната.
Во понеделникот, некои европски лидери отворено го критикуваа Трамп. За време на посетата на Кипар, германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер рече: „Овие изјави не се одговорни и ѝ помагаат на Русија“.
Дејвид Камерон, министер за надворешни работи на Обединетото Кралство, рече дека забелешките на Трамп не биле корисни: „Се разбира дека сакаме сите земји, како нас, да потрошат 2% [од БДП], но мислам дека она што беше кажано не беше разумен пристап“.
Каја Калас, премиерката на Естонија, рече: „Мислам дека она што го кажа претседателскиот кандидат во Америка е исто така нешто што можеби ќе ги разбуди некои од сојузниците кои не направиле толку многу“.
Туск, кој ја предводи земјата на НАТО со најголем дел од трошоците за одбрана, рече: „Европската унија, Франција и Полска мора да станат силни и подготвени да ги бранат сопствените граници и да ги бранат и поддржат нашите сојузници и пријатели надвор од Унијата“.
Полскиот премиер, центрист кој ја презеде функцијата во декември, подоцна го посети Берлин, каде што се сретна со германскиот канцелар Олаф Шолц, патување кое се смета за обид на Туск и неговата Граѓанска коалиција да ги зајакнат одбранбените врски со ЕУ заедно со НАТО.
Шолц, исто така, повторно ја обврза Германија, која традиционално се колеба за воените трошоци, да ја исполни целта на НАТО од 2% од БДП, тврдејќи дека тоа ќе им помогне на производителите на оружје да инвестираат. Според податоците на НАТО, Берлин, кој често се смета за цел на трошечката реторика на Трамп, троши 1,57 отсто од својот БДП за одбрана.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
