02.01.2024 Скопје
Хипертироидизмот е болест на тироидната жлезда во која има прекумерно производство и лачење на хормоните Т4 и Т3.
Причината за хипертироидизам, слично на хипотироидизмот, е автоимуно заболување на тироидната жлезда во кое, од сè уште необјаснети причини, доаѓа до формирање на антитела против TSH рецепторите во тироидната жлезда (Тироидни рецепторни автоантитела, TRA) кои со врзување за самиот рецептор доведуваат до неконтролирана стимулација на тироидните клетки (тироцити) кои се во хиперстимулирана состојба способни да синтетизираат и лачат големо количество хормони.
Хипертироидизам се јавува почесто на возраст од 20 до 50 години, а од сè уште нејасни причини се јавува околу 7 пати почесто кај жените.
Хипертироидизмот се карактеризира со зголемено ниво на тироиден хормон, кој речиси без исклучок доведува до симптоми на хиперметаболизам, кој вклучува забрзано чукање на срцето, анксиозност, тремор, несоница, губење тежина, забрзано варење, забрзани циклуси кај жени во репродуктивна возраст и парадоксално, може да доведе и до замор, најверојатно поради исцрпување на енергетските резерви на телото.
Имајќи ги предвид сите горенаведени симптоми, во повеќето случаи на пациентите им станува исклучително тешко да ги извршуваат секојдневните активности. Исто така, хипертироидизмот многу често доаѓа со егзофталмус, испакнување на очното јаболко. Егзофталмосот настанува поради хипертрофија на мускулите и масното ткиво сместени зад очното јаболко, а кај хипертироидизмот го предизвикуваат истите антитела кои предизвикуваат и самиот хипертироидизам.
Во минатото, пред да ни бидат достапни методите за одредување на нивото на тироидните хормони во серумот, беше исклучително тешко правилно да се дијагностицира и третира хипертироидизмот. Во денешно време, дијагнозата на хипертироидизам е многу поедноставна поради добрата достапност на биомедицински анализи, т.е. определување на серумските нивоа на тироидните хормони (F)T3, (F)T4, TSH.
Дури и одредувањето на вредноста на TSH во серумот е доволно за да се подигне сомнеж за хипертироидизам, имајќи предвид дека кај хипертироидизам вредноста на TSH паѓа на нула, но во тој случај тестот мора да се дополни со одредување на нивото на тироидните хормони, за да се утврди ниво на дисфункција.
Клучниот преглед во дијагностиката кој го дава конечниот одговор дали се работи за хипертироидизам или некоја друга состојба која доведува до зголемување на нивото на тироидните хормони е сцинтиграфијата. Историски гледано, сцинтиграфијата била првата и долго време единствената дијагностичка метода за снимање на тироидната жлезда.
Со доаѓањето на ултразвукот, кој е значително попрецизен во сликањето на структурата на тироидната жлезда, сцинтиграфијата задржа дел од своето значење во последните триесет години, како единствена метода на слика која може со сигурност да ја потврди причината за зголемената работа на жлезда.
Третманот на хипертироидизам скоро секогаш се започнува со лекови наречени тиростатици, кои ги блокираат ензимите кои го инкорпорираат јод во тироидните хормони. На овој начин, лековите имаат двојно дејство, го намалуваат производството и лачењето на хормоните, што има моментален терапевтски ефект, додека забавувањето на внесот на јод во тироидната жлезда најверојатно индиректно го намалува воспалението, што генерално ја генерира болеста.
На таков начин, хипертироидизмот може да се излечи кај огромното мнозинство на луѓе со правилно пропишана терапија со лекови. Меѓутоа, во третманот на хипертироидизам, исклучително е важно релативно често да се контролира нивото на тироидните хормони и точно да се определи дозата на тиростатици, на начин дури и да се предвиди текот на болеста во иднина.
Хипертироидизмот е крајно непредвидливо заболување и само на тој начин пациентот може правилно да се лекува. Ако на пациентот продолжи да му се препишува целосната доза на тиростатици уште малку, многу често се случува функцијата на тироидната жлезда да биде целосно блокирана и пациентот да заврши во тежок хипотироидизам индуциран од лекови.
Целта на третманот е да се врати функцијата на тироидната жлезда во нормала, постепено намалувајќи ја дозата на лекот, што во огромното мнозинство на случаи може целосно да ја излечи болеста.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
