02.01.2024 Скопје
Со оглед на тоа што Јапонија се наоѓа во сеизмички најактивната област на светот, каде што се среќаваат четири тектонски плочи, а има и десет проценти од активните вулкани во светот, Јапонците станаа познати по нивната антиземјотресна архитектура и градежна инфраструктура која може издржат земјотреси со јачина од седум степени.
Околу 1.500 земјотреси ја погодуваат Јапонија секоја година. Од нив забележливи се околу 50, а шест или седум силни, со јачина од пет степени според Рихтеровата скала.
Откако земјотресот со јачина од 7,6 степени според Рихтеровата скала ја погоди западна Јапонија, најголем проблем, како што пренесуваат медиумите, не биле големите материјални штети од земјотресот што веројатно би го израмнил Балканот, а веројатно и поголемиот дел од Европа, туку можноста за цунами.
Имено, причината за малите инфраструктурни штети во Јапонија денес, која е една од најгусто населените земји со 125 милиони жители, дури и при разорни земјотреси, се прописите. По двата разорни земјотреси во поновата јапонска историја, во 1978 и 1995 година, т.н. Закон за градежни стандарди, со цел да се зголеми безбедноста на дрвените објекти и нивото на антисеизмички карактеристики на сите објекти што ќе се градат во иднина.
Генерално, сега се на сила двете најважни правила: ако зградата е оштетена од помал земјотрес, таа мора повторно да се изгради од нула според најновите антиземјотресни правила. Или, ако објектот е оштетен од посилен земјотрес, степенот на материјална штета е прифатлив, но се додека нема човечки жртви.
Сега, како точно Јапонците прават нивните згради да издржат силни земјотреси? Како што пишува Jasuharu Matsuno, експерт за недвижнини, тие го прават тоа со три основни стандарди во структурниот дизајн на нивните згради.
Првиот е наречен Таишин и стандардот пропишан со закон е дека сите греди, столбови и ѕидови на зградите мора да имаат минимална дебелина, доволна за да апсорбираат интензивно тресење на земјата. Ова е правило за ниските згради и е најосновниот облик на заштита од земјотрес.
Меѓутоа, за високи згради и облакодери над 150 метри, од кои Јапонија има повеќе од 270, се применува друг стандард, Сеишин. Тоа подразбира поставување на амортизери, гумени слоеви или сеизмички изолатори помеѓу основата и рамката на зградата кои треба да ја апсорбираат енергијата на земјотресот од дното кон врвот. Зиги Лубковски, сеизмички експерт од Лондон, вели дека поради јапонските земјотреси зградите се поместуваат странично и до 1,5 метар.
Затоа, во некои случаи, како на пример 53-катната кула Ропонги Хилс Мори во Токио, вакви амортизери се поставуваат на секој кат до врвот, што драстично го намалува движењето.
Или, може да биде комбинација од дизајн и сеизмички изолатори, како што е случајот со кулата Skytree во Токио, која со 634 метри е највисоката во светот. Изградена со елементи на традиционалната јапонска пагода, но вклучува централна колона прикачена на сеизмички изолатори, всушност структури со линеарни водилки кои служат како „тампон зона“ за основата и врвот на зградата.
Додека третиот стандард, Менсин, најнапредниот и најскапиот, имплицира дека структурата на зградата е изолирана од земја со слоеви од олово, челик и гума. Под темелот или рамката на зградата се поставуваат амортизери или гумени блокови со дебелина од околу 30-50 cm за да се спротивстават на движењата на земјотресот. Всушност, фигуративно кажано, земјотрес ја тресе земјата под зградата додека самата зграда мирува.
Покрај тие стандардизирани и законски пропишани методи, има и други. На пример, Јапонците често ја прават внатрешноста на зградите од челик, а не од армиран бетон. Исто така, на многу високи згради и облакодери поставуваат нишала кои се нишаат напред-назад при земјотрес и помагаат да се спречи движењето на зградата од едната на другата страна. Исто така, тие ги опремуваат своите куќи со сензори за рано предупредување за сеизмичка активност и поставуваат преклопни врати, кои можат да се отвораат и нанадвор и навнатре, за брза евакуација во случај на итност.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
