25.01.2024 Скопје
Нова снимка од древна, далечна галаксија би можела да им помогне на научниците да го разберат потеклото и како настанал нашиот Млечен Пат.
Со повеќе од 12 милијарди години, BRI 1335-0417 е најстарата и најдалечната позната спирална галаксија во нашиот универзум.
Водечкиот автор д-р Такафуми Цукуи рече дека најсовремениот телескоп наречен АЛМА им овозможил многу подетално да ја разгледаат таа древна галаксија.
„Конкретно, бевме заинтересирани за тоа како гасот се движи низ галаксијата“, рече д-р Цукуи.
Галактичкиот диск се движи како брановите на вода кога фрламе камен.
„Гасот е клучна состојка за формирање на ѕвезди и може да ни даде важни индиции за тоа како една галаксија всушност го поттикнува нејзиното формирање на ѕвезди“, додаде д-р Цукуи.
Во овој случај, истражувачите успеаја не само да го фатат движењето на гасот околу BRI 1335-0417, туку и да откријат создавање на сеизмички бран – прв од ваков вид во рана галаксија.
Галактичкиот диск, сплескана маса од ротирачки ѕвезди, гас и прашина, се движи на начин кој не е сличен на бранувањата на водата откако ќе се фрли камен.
„Вертикалното осцилирачко движење на дискот се должи на надворешен извор, или од протокот на нов гас низ галаксијата или од доаѓањето во контакт со други помали галаксии“, рече д-р Цукуи.
„Двете можности би ја бомбардирале галаксијата со ново гориво за формирање ѕвезди. Покрај тоа, нашата студија откри структура слична на шипка во дискот. Галактичките шипки можат да го нарушат гасот и да го транспортираат кон центарот на галаксијата. Лентата откриена во BRI 1335-0417 е најдалечната позната структура од ваков вид. Заедно, овие резултати го покажуваат динамичниот раст на една млада галаксија“, истакна д-р Цукуи.
Бидејќи BRI 1335-0417 е толку далеку, на неговата светлина и треба подолго време да стигне до Земјата.
Сликите што се гледаат преку телескопот денес се враќање на раните денови на галаксијата – кога Универзумот беше само 10 проценти од нејзината сегашна старост. Старите галаксии формираат ѕвезди побрзо од новите.
„Беше откриено дека раните галаксии формирале ѕвезди многу побрзо од модерните галаксии. Ова важи за BRI 1335-0417, која, и покрај тоа што има слична маса на нашиот Млечен Пат, формира ѕвезди со брзина неколку стотици пати побрзо“, рече коавторката Емили Висниоски, вонредна професорка.
„Сакавме да разбереме како гасот се испорачува за да остане во чекор со таа стапка на формирање на ѕвезди“, истакна таа.
Спиралните структури се ретки во раниот универзум, а точно како тие се формираат исто така останува непознато. Студијата ни дава и клучни информации за најверојатните сценарија.
„Иако е невозможно директно да се набљудува еволуцијата на галаксијата, бидејќи нашите набљудувања ни даваат само слика, компјутерските симулации можат да помогнат да се состави приказната“, додаде Висниоски.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
