05.01.2024 Скопје
Три четвртини од Германците не се задоволни од работата на германската владејачка „семафорска коалиција“, именувана по боите на коалициските партнери: Зелените, либералите (жолта) и социјалдемократите (црвена).
Деновиве дури 48 отсто од членовите на либералите, додуша со многу слаба излезност на партискиот референдум се изјаснија за прекин на таа коалиција. Тесно мнозинство, сепак, беше за продолжување на коалицијата.
Во партиските штабови на коалициските партнери веројатно олеснување донесе резултатот од декларацијата објавена на 1 јануари. Додуша, според партискиот статут, резултатот не го обврзува партискиот врв, но доколку испадне поинаку, не можеше да се игнорира.
Всушност, тоа може да донесе само краток одмор за владејачката коалиција, бидејќи оваа година може да биде најтешка од доаѓањето на власт. Следуваат избори, прво за Европскиот парламент на почетокот на јуни, а потоа во септември покраинските избори во Саксонија, Тирингија и Бранденбург. Покрај тоа, локалните избори најверојатно ќе се одржат во девет од 16-те провинции.
Во Саксонија, Тирингија и Бранденбург, партијата Алтернатива за Германија (АфД) е убедливо најсилна, иако покраинските ограноци на партијата се под надзор на Службата за заштита на уставниот поредок, бидејќи се сметаат за екстремистички.
Само демохристијаните се донекаде рамо до рамо со АфД. Социјалдемократите, Зелените и либералите драматично губат гласачи. Според едно истражување, социјалдемократите и либералите во Саксонија нема да го поминат пописот, а Зелените едвај би влегле во покраинскиот парламент.
И на федерално ниво, трите партии на владејачката коалиција изгубија добар дел од својата поддршка од преземањето на функцијата во декември 2021 година. На почетокот со поддршка од околу 52 отсто од граѓаните имаа тесно мнозинство, но во меѓувреме тој број падна на 32 отсто.
Социјалдемократскиот канцелар Олаф Шолц во новогодишното обраќање изјави дека голем број луѓе се незадоволни. Но, тој додаде дека светот станал „понемирен и посуров“ и дека се менува „со брзина што речиси остава без здив“. Тој заклучи дека токму поради тоа Германија мора да се промени.
Дали промените навистина се проблем за луѓето или тоа е начинот на кој „семафорската коалиција“ се однесуваше во кризи и ги потиснуваше нивните последици?
А кризите се сериозни – енергетската криза поради војната во Украина, експлозијата на цените, падот на германската економија. Многу граѓани веќе не веруваат дека оваа Влада може да ги реши сите овие проблеми.
Канцеларот Шолц секако не пропушти дека анкетите покажуваат дека и тој лично има се помала поддршка. Ова секако е предизвикано од стилот на лидерство и комуникација што тој го негува. Шолц не успева да ја објасни својата политика и да ги охрабри луѓето да му веруваат.
Неговиот јазик често звучи како да зборува робот, ги комплицира речениците до степен на неразбирливост, често останува нејасен. Оние кои работат со него велат дека никогаш не го виделе како го крева гласот, но никогаш не покажал опуштеност или ентузијазам.
Колку е понемирно околу него, толку е потивок. За некого непоколеблив и опуштен, за други горд и тврдоглав.
Кога Либералите и Зелените се расправаат, а тоа го правеа често во текот на изминатата година, Шолц останува настрана. За тоа често е критикуван, обвинувајќи го за лидерска слабост.
Шолц рече дека тој не е некој што би удрил тупаница на масата. За него се важни дискусиите и потрагата по фер компромис.
„Иако можев без дебата во последните неколку недели и месеци“, призна тој во своето новогодишно обраќање.
Тие дискусии сигурно ќе има и во новата година. Коалицијата се состои од две партии од левиот центар и една што го претставува економскиот либерализам. Социјалдемократите и Зелените се потпираат на силна држава, им требаат повеќе пари за социјална и климатска политика. Либералите инсистираат на индивидуална одговорност на граѓаните и на штедлива држава.
Тие идеолошки разлики нужно водат кон дискусија за пари. Во ноември Уставниот суд прогласи дел од буџетот за неуставен и потсети дека Уставот не предвидува ново задолжување. Ова ја разниша финансиската основа на коалицијата.
Уште како министер за финансии, Шолц смисли трик 65 милијарди евра, кои Бундестагот ги одвои во 2021 година како специјални средства за кризата предизвикана од пандемијата, да ги претвори во „специјални“ фондови.
Кога стана канцелар, тоа беше буџет во сенка за проектите на социјалдемократите и зелените, а либералниот министер за финансии Кристијан Линднер можеше да го заврши буџетот наводно без долгови.
Планот функционираше две години. Но, по одлуката на Уставниот суд дека наменските средства не може на тој начин да се пренаменат, остатокот од мандатот Владата ќе го потроши во крпење буџетски дупки и заштеда на пари. Ова е силна причина за нова кавга во коалицијата.
Каде може да се заштеди во буџетот и кои трошоци се неопходни? Олаф Шолц на партискиот конгрес на Социјалдемократите рече дека Германија можеби ќе треба да одвои повеќе пари за Украина доколку ослабне поддршката од другите земји.
Со тоа Шолц ја доведува во прашање „должничката кочница“ предвидена со германскиот Устав. Неколку години поради пандемијата и војната во Украина таа кочница не беше во функција, а сега либералите не потсетуваат на тоа.
Социјалдемократите и Зелените го сакаат спротивното, барајќи реформа на уставната „кочница за долгот“. Тврдат дека тоа е всушност „кочница за иднината“, бидејќи важните инвестиции мора да се финансираат со ново задолжување. Спорот во коалицијата е речиси сигурен со зголемувањето на финансискиот притисок.
Канцеларot побара од министерот за финансии барем уште еднаш да разговара за можното суспендирање на „сопирачката за долг“ за оваа година, доколку мора да се зголеми воената и финансиската поддршка за Украина.
Тоа не значи дека Линднер ќе се согласи на тој чекор. Особено кога ќе се потсетиме дека 48 отсто од членовите сакаа либералите да ја напуштат коалицијата. Тој процент лесно може да се зголеми.
Но, лидерите на партиите на власт повеќе од се стравуваат од раскинување на коалицискиот договор. Доколку се распишат предвремени избори, кои се исклучително ретки во Германија, над нив би се надвиснала заканата од губење на власта. Многу пратеници повеќе немаше да бидат во Бундестагот.
Затоа речиси сите партиски функционери се трудат да ја продолжат соработката во веќе започнатата коалиција. Стравот од политичка пропаст е единственото нешто што сè уште ги држи заедно социјалдемократите, зелените и либералите.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
