30.01.2024 Скопје
Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден подготвува нова стратегија за Украина, која ќе го намали акцентот на враќање на териториите окупирани од Русија и наместо тоа ќе се фокусира на помагање на Украина да се одбрани од новите руски напредоци.
Новиот план е остра промена во споредба со минатата година, кога армиите на САД и сојузниците побрзаа да ги обучуваат украинските војници и да испратат софистицирана опрема во Киев со надеж дека ќе можат брзо да ги потиснат руските сили кои ги окупираа источна и јужна Украина. Тој напор не успеа, главно во силно утврдените мински полиња и рововите на фронтот во Русија.
„Прилично е јасно дека ќе им биде тешко да се обидат да направат ист вид на голем притисок на сите фронтови како што се обидоа да го направат минатата година“, рече висок претставник на администрацијата. Идејата сега е да се позиционира Украина да ја задржи својата позиција на бојното поле и „да ја ставиме на поодржлив пат да биде многу посилна до крајот на 2024 година“, изјави висок функционер.
На новиот американски план ќе му се придружат 30 земји кои ја поддржуваат Украина. Секој од нив подготвува документ во кој ги наведува своите обврски кои ќе ги исполнуваат во текот на следните 10 години.
Минатата недела Велика Британија го објави својот 10-годишен договор со Украина, кој го потпишаа премиерот Риши Сунак и украинскиот претседател Володимир Зеленски во Киев. Во него се наведени „придонесите за поморската безбедност, воздушната и воздушната одбрана, артилеријата и оклопот, како и фискалната поддршка и пристапот до финансискиот сектор“.
Но, успехот на стратегијата речиси целосно зависи од САД, убедливо најголемиот донатор на пари и опрема и координатор на мултилатералните напори. Администрацијата се надева дека ќе ја ослободи својата 10-годишна обврска оваа пролет, која Стејт департментот сега ја става заедно со благословот на Белата куќа – под претпоставка дека Конгресот го одобри барањето на претседателот Бајден за 61 милијарда долари дополнително финансирање за Украина.
Нестабилното тло на кое моментално почива таа претпоставка ги загрижи и западните сојузници и самата Украина.
„Американското лидерство и ангажман се најважни во оваа многу важна фаза“, рече висок европски функционер.
„Продолжувањето на американската помош, не само на теренот, туку и како доказ за одлучноста на Западот, е клучно за Путин да разбере дека нема да победи“, додаде тој.
„Не би преживеале без поддршката на САД, тоа е факт“, рече Зеленски во телевизиско интервју минатата недела.
Според американските власти, американскиот документ ќе гарантира поддршка за краткорочни воени операции, како и „изградба на идни украински воени сили способни да ја одвратат руската агресија“. Ова ќе вклучува конкретни ветувања и програми за помош во заштитата, реконструкцијата и проширувањето на индустриската и извозната база на Украина, како и за помош на земјата со неопходните политички реформи.
Наместо масовните артилериски судири кои доминираа во голем дел од борбите во втората половина на 2022 година и поголемиот дел од 2023 година, Западот се надева дека Украина ќе избегне губење на територија оваа година. Дополнително, западните влади сакаат Киев да се фокусира на тактики каде што неговите сили неодамна имаа поголем успех – оган со поголем дострел, вклучително и француски крстосувачки ракети ветени за испорака во следните неколку месеци; задржувањето на руската Црноморска флота и врзувањето на руските сили внатре во Крим со ракетни напади и саботажа на специјалните операции.
Американскиот документ има четири фази: борба, изградба, обновување и реформи.
За борбената фаза, најпотребна е артилерија, возила за замена изгубени во контраофанзивата и многу повеќе беспилотни летала, рече ЕриК Киарамела, поранешен разузнавачки аналитичар на ЦИА.
„Многу технологија за електронско војување и беспилотни летала – тука Русите добија предност. Ним им требаат повеќе системи за противвоздушна одбрана за да покријат повеќе градови“, рече тој.
Фазата на изградба е фокусирана на ветувањата за идните украински безбедносни сили на копно, море и во воздух, односно на развој на индустриската база на Украина за производство на оружје.
„Украинците ќе можат да видат што ќе добијат од глобалната заедница 10 години. На крајот на 2024 година ќе имаат план за армија која ќе може силно да одговори на руските напади“, рече Киарамела. Во исто време, дел од парите ќе бидат насочени кон развој на украинската индустриска база за производство на оружје што ќе може барем да држи чекор со руското производство.
Фазата на опоравување вклучува дополнителна противвоздушна одбрана за да се создадат заштитни „меурчиња“ околу украинските градови надвор од Киев и Одеса и да се овозможи обновување на клучните делови од економијата и извозот на Украина. Минатата есен, Бајден ја назначи поранешната министерка за трговија Пени Прикер за претставник на САД да ги води напорите за обнова на украинската економија и мобилизирање на јавните и приватните инвестиции.
Реформската фаза вклучува привлекување странски инвестиции во Украина, што ќе бара дополнителни напори за запирање на корупцијата, признаваат американските власти.
Зеленски презеде некои чекори, вклучително и отпуштање и апсење на наводни корумпирани службеници за воени набавки и судии.
И додека разговорите и планирањето продолжуваат, не секој сојузник на Украина мисли дека сега е вистинското време да се префрли фокусот од испраќање оружје во Украина.
„Каква и да е стратегијата што ја користиме, на Украина сè уште и треба сето оружје што можеме да го понудиме“, рече поранешниот генерален секретар на НАТО, Андерс Фог Расмусен, за време на посетата на САД минатата недела.
„Не можете да победите во војна со следење чекор-по-чекор пристап“, рече тој.
„Мора да го изненадите и совладате противникот“, заклучи тој.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
