04.12.2023 Скопје
Пократки, студени, темни денови…Во зима обично ни паѓа расположението. Но, некои од нас развиваат и вистинска сезонска депресија. Како да ја препознаете и што да направите?
Додека да трепнеш, денот минува. Ова често ни се случува во студениот, мрачен зимски период. Се чувствуваме уморни, исцрпени и безволни.
И како што се ближи крајот на годината и време е да се преиспитаме, стануваме позамислени и меланхолични – го добиваме „зимскиот блуз“.
„Речиси сите го знаат тоа“, вели заменик-директорот на Германската организација за поддршка на депресијата, Инес Кеита. Значи, ако е само лошо расположение, нема што да се грижите.
„Зимската депресија е сезонска депресија која, за разлика од зимскиот блуз, бара третман“, објаснува психологот Кеита.
Иако симптомите може да бидат слични, кај зимската депресија тие се многу поизразени и не се појавуваат само некои денови, туку траат.
„Кога го имаме зимскиот блуз, сè уште уживаме во многу работи, како одење на божиќниот пазар“, вели таа.
Од друга страна, оние кои патат од зимска депресија речиси повеќе не чувствуваат радост, немаат надеж и се повлекуваат од социјалните активности.
Според Кеита, единствената разлика помеѓу зимската депресија и „класичната“ депресија – покрај сезонската – е зголемената потреба за калории и повеќе сон.
„Ова е нетипично за депресија, која обично е придружена со губење на апетит и нарушувања на спиењето“, вели таа.
Според проценките на германската организација за помош на депресија, околу еден до два отсто од луѓето во Германија страдаат од зимска депресија, што може со сигурност да се утврди само ако се повтори во студените и темни месеци.
Причините за ваквата депресија се сложени и сè уште не се целосно истражени. Недостатокот на светлина веројатно игра значајна улога во исфрлањето на нашиот биолошки часовник од рамнотежа.
Дитер Кунц, берлински лекар специјализиран за нарушувања на спиењето, смета дека со почетокот на студената сезона луѓето преминуваат во режим кој вклучува заштеда на енергија, односно запаѓаат во еден вид „зимски сон“.
„Отсекогаш било така, дури и со нашите предци, кои се повлекле во своите пештери за да заштедат енергија штом надвор ќе стане студено и темно“, вели тој.
Оттогаш, вели тој, живееме од нашите резерви на енергија – и ништо не се променило до денес. Ние исто така се прилагодуваме на недостатокот на светлина и падот на температурата со забавување на нашата физиологија.
„Работи мерливо поинаку во лето и зима, без разлика дали го забележуваме тоа или не“, објаснува Кунц.
Најновите откритија покажуваат дека ни треба повеќе сон во студената сезона.
„Возрасните во Берлин во просек спијат еден час повеќе во зима отколку во лето“, вели Кунц, кој го истражувал ова со неговиот тим.
Длабокиот сон, како што вели Кунц, кој е важен за регенерација, во зима трае половина час подолго.
Сепак, не сите луѓе кои наесен преминуваат на „штедлив“ начин на работа имаат доволно резерви во текот на зимата.
„Штом залихите ќе се исцршат, ние колабираме – и развиваме зимска депресија“, вели Кунц. За повеќето луѓе тоа не се случува до февруари или март.
Решение? „Превенција, односно скратување на зимскиот сон со продолжување на летото“, вели Кунц.
Но, не мора да патувате на југ неколку недели за да го впиете сонцето и да ги наполните батериите. Ова може да се направи и дома.
„Штом ќе започне денот, треба да ја искористите целата природна светлина што можете да ја добиете, дури и сивите денови помагаат“, советува Кунц. Во исто време, важно е да гледате во небото одвреме-навреме.
Ако треба да го поминете цел ден во канцеларија, може да ви помогнат таканаречените „дневни светла“, оние кои имаат најмалку 10.000 лукс и се силни како дневна светлина.
Користењето на ваква светилка од половина час до еден час наутро прави чуда, велат експертите. Особено ако гледате директно во светлината овде-онде.
Светлосната терапија често се препорачува за лекување на зимска депресија. Како што е случајот со депресијата воопшто, може да се препише психотерапија или дури и лекови, вели психологот Кеита.
„Ако мислите дека сте болни, треба да побарате стручна помош и да не се надевате на подобрување на пролет. Првата допирна точка е вашиот матичен лекар“, вели таа.
Ова е исто така важно за да се разјасни дали се работи за зимска депресија или за класична.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
