20.12.2023 Скопје
Во ситуација кога Украина се соочува со недостиг од војници кои можат да бидат мобилизирани и под притисок на сојузниците за проширување на воените капацитети, се подготвува закон за мобилизација на жени, со кој се намалува и старосната граница за општа мобилизација од 27 на 25 години.
Во голем број одредби што се подготвуваат за измена на законот за процес на мобилизација, кој се уште не е официјално претставен во Рада, пратеничката слуга на народот Маријана Бежуглаја детално ги опиша предлозите.
Според нив, мобилизацијата на жените ќе ги опфати сите Украинки на возраст од 25 до 60 години, како што важи и за мажите. Тоа значи дека од сите жени ќе се бара да се пријават за војска, да поминат обука и да бидат мобилизирани во секое време за време на вонредната состојба. Оваа обврска досега важеше само за жените од медицинската и фармацевтската професија.
Има и исклучоци кои се однесуваат на жени со деца кои немаат сопруг или кои се во војска, трудници или оние кои имаат родител со инвалидитет од прва или втора категорија. Исто така, жените можат да се мобилизираат само на неборбени позиции, а на позициите на првата линија можат да бидат испратени само на доброволна основа, иако останува нејасно кои се всушност неборбените позиции и дали е, на пример, позицијата на готвачот во близина на линијата на фронтот.
Во Украина постои голем скептицизам за овој предлог и се предвидува дека нема да биде добро прифатен, бидејќи одредбата за мобилизација на жените во медицинската професија веќе предизвика големо незадоволство. Се поставува и прашањето кога би можело да се формира база на воени регрути, со оглед на тоа што, иако војната трае речиси две години, воената евиденција за мажи се уште е неорганизирана. Голем број воени комесари беа отпуштени поради тоа што не ги набројаа сите работоспособни мажи и поради злоупотреби и масовна корупција во овозможувањето да се избегне мобилизација. Се верува дека ќе бидат потребни многу години за да се набројат милионите Украинки кои никогаш не биле регистрирани на овој начин, а многу од нив имаат услови да не бидат мобилизирани.
Во меѓувреме, се очекува дека голем број жени кои би можеле да бидат мобилизирани ќе ја напуштат Украина со своите деца без да чекаат воен рок. Ова би значело нов демографски и економски удар за Украина и заминување на образовани жени кои можат да најдат вработување на друго место. Поради огромната потреба за регрутирање нови војници и присилната мобилизација на мажи, жените сега го вршат најголемиот дел од работата на различни економски полиња.
Доколку таквиот предлог навистина помине во парламентот и биде потпишан од претседателот Володимир Зеленски, тоа секако ќе предизвика големо општествено незадоволство, ќе ги засили протестите на жените кои бараат демобилизација и смена на нивните машки членови на семејството, што досега не е сторено. Ако одбраната на Украина падне на жените и младите мажи, а има предлози да се мобилизираат оние на возраст од 18 години – освен што тоа може да значи целосен демографски колапс, тоа би значело и пад на моралот во војна која е сега се борат до исцрпеност.
Маријана Бежуглаја неодамна побара началникот на Генералштабот, Валериј Залужни, да ја напушти функцијата врховен командант поради неуспеси на фронтот и немање воени планови за следната година. Таа на социјалните мрежи организираше гласање за тоа кој би можел да го замени, а целата кампања се одвива во време кога во јавноста стана очигледен конфликтот меѓу Зеленски и Залужни. Од друга страна, Зеленски се обидува да ги задоволи барањата на сојузниците за зголемување на бројот на војници, без да предизвика дополнителен пад на неговиот рејтинг, кој и онака е помал од оној на Залузни. Затоа Киев вели дека изборите не може да се одржат во вонредна состојба, но тоа се уште не е конечна одлука.
Затоа, дел од предлозите поврзани со ротацијата на војниците секако ќе бидат усвоени, бидејќи голем дел од нив не се заменети од почетокот на војната, на пример, од оние војници кои се наоѓаат на западот на Украина, каде што има немаше воени операции. Еден од предлозите е да се демобилизираат оние кои биле регрути во времето на воведувањето на вонредната состојба и да се заменат со обука во траење до три месеци за сите граѓани на возраст од 18 до 25 години. Но, и овој предлог е дискутабилен затоа што тогаш на фронтот ќе бидат млади и неискусни војници, кои не се ни мотивирани да се борат бидејќи тие што сакале да се борат веќе доброволно се пријавиле.
Според тоа, нацрт-законот ја обврзува воената команда да изврши задолжителна ротација: борецот не може да биде на линијата на фронтот повеќе од три месеци. Посебен блок во предлог-законот е посветен на постапката за демобилизација, а главна новина е правото на оставка што може да се добие по 36 месеци учество за време на вонредната состојба. Истовремено, по навршување на 24 месеци, од кои 12 месеци се во борбена зона, воениот рок ќе може да земе 90 последователни дена отсуство, но рокот за стекнување право на напуштање на воениот рок ќе биде продолжен за тој период.
Исто така, значително ќе се прошират овластувањата на локалните власти во процесот на мобилизација. Дополнително, правата на оние кои избегнуваат мобилизација веројатно на некој начин ќе бидат ограничени, а Бежуглаја веќе ги праша своите следбеници во анкетата што мислат за предлогот да им се одземе државјанството и да се конфискува имот на воените лица кои заминале во странство. Таа вчера изјави дека ќе им бидат одземени правата, не наведувајќи детали.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
