13.11.2023 Скопје
Поради топлина, глад, предолго стоење, гледање игла или крв, постојат безброј причини зошто секој од нас се онесвестил барем еднаш во животот, но што точно ги предизвикува овие краткорочни загуби на свеста што научниците ги нарекуваат „синкопа“ одамна им е непозната на кардиолозите и невролозите.
Неодамна, истражувачите го открија нервниот пат кој го контролира овој процес, вклучително и претходно непозната група сензорни неврони кои го поврзуваат срцето со мозочното стебло. Студијата, објавена на 1 ноември во списанието Nature, покажува дека активирањето на споменатите неврони ги прави лабораториските глувци неподвижни речиси веднаш, проследено со манифестација на симптоми забележани за време на синкопа кај луѓето, како што се брзо проширување на зениците и тркалање на очите во очните дупки.
Авторите истакнуваат дека овој вид на нервна патека е клучот за разбирање на несвестицата, заедно со претходното сознание дека тоа е последица на намален проток на крв во мозокот.
„Постои намалување на протокот на крв, но во исто време постојат посебни кола во мозокот кои го контролираат тоа“, објасни Винет Августин, научник од Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего и коавтор на студијата.
Проучувањето на овие патишта може да поттикне нов пристап за лекување на срцевите причини за синкопа.
Механизмите кои контролираат како и зошто луѓето се онесвестуваат долго време ги збунуваат научниците, делумно затоа што тие главно се фокусираат на проучување на срцевиот мускул или мозокот, но изолирано.
Авторите на оваа студија развија нови алатки кои укажуваат на тоа како овие два системи комуницираат еден со друг, односно каква е нивната интеракција.
„Сега знаеме дека во срцето има рецептори кои кога ќе се активираат ќе го „исклучат“ срцето“, вели Јан Герт ван Дијк, клинички невролог од Холандија.
Луѓето обично брзо закрепнуваат од синкопа.
„Невроните во мозокот се како многу разгалени деца. Ним им треба кислород и шеќер, а им треба и сега“, објасни Ван Дијк.
„Тие престануваат да функционираат многу брзо ако ги лишите од кислород или гликоза“, додаде тој.
Овие нервни клетки почнуваат да умираат по околу две до пет минути без кислород, но синкопата обично трае помалку од 60 секунди.
„Ако повторно додадете кислород, тој само продолжува да работи, и исто толку брзо“, објасни Ван Дијк.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
