15.11.2023 Скопје
Поради зачестените земјотреси на Исланд, експертите предупредуваат дека на југозапад од земјата претстои вулканска ерупција, која може целосно да го уништи градот во близина на вулканот, од кој властите наредија целосна евакуација на населението.
Во Гриндавик, град во близина на главниот град на Исланд, потенцијална вулканска ерупција се заканува целосно да го уништи градот со 3.000 жители. По наредба на Исландската агенција за цивилна заштита, градот беше целосно евакуиран, откако движењето на магмата под земјината кора предизвика стотици земјотреси, за кои се верува дека и претходат на ерупцијата.
Професорот по вулканологија на Универзитетот во Исланд, Тор Тордасон, изјави дека реката од магма долга 15 километри, која тече под земја, сè уште е активна и дека ерупцијата се чини неизбежна.
„Затоа, за жал, зборуваме за неизбежна ерупција. Најверојатно, текот на ерупцијата ќе биде во границите на градот Гринадвик“, изјави Тордасон за британските медиуми.
Градот вообичаено се наоѓа на само 15 километри јужно од меѓународниот аеродром Кефлавик, но засега нема прекини во летовите. Облакот од пепел од ерупцијата на исландскиот вулкан во 2010 година доведе до откажување на десетици илјади летови, но експертите сметаат дека вакво нешто веројатно нема да се повтори.
Иако се уште нема ерупција, стравот од последиците од катастрофата на островот најдобро се огледа во законот што властите во таа земја го донесоа итно.
Во текот на ноќта, Исланд усвои закон со кој се предвидува привремено оданочување на сите станбени згради во следните три години, со цел да се финансира изградбата на бариери за заштита на инфраструктурните објекти од вулкански ерупции во југозападниот дел на земјата, каде што фокусот е на сеизмичките активности.
Врз основа на тој закон, кој беше усвоен со 57 гласа „за“ во 63-члениот парламент на Исланд, на куќите им се наплаќа привремен данок на имот од 0,0008 отсто, а се очекува да се соберат 6,5 милиони евра.
Собраните средства ќе бидат искористени за изградба на заштитни насипи и канали околу геотермалната централа Сварценги, која се наоѓа на јужниот полуостров Рејкјанес, на околу 65 километри од Рејкјавик.
Таа централа е главен снабдувач со вода и струја на тој дел од територијата, а големите пукнатини кои се појавија на улиците и зградите ги „скршија“ дилемите на властите во таа земја ништо да не остават на случајноста.
Исланд е еден од геолошки најактивните региони во светот, со повеќе од 30 активни вулкани. Во јули, Литли Хрутур, или Малиот Овен, еруптираше во областа Фаградалсфјал во земјата, привлекувајќи туристи да го видат „најновиот бебешки вулкан во светот“. Беше неактивен осум века, до ерупциите во 2021, 2022 и 2023 година.
За потенцијалните последици од најавената ерупција зборуваше геологот Драган Миловановиќ, кој вели дека „во случај лавата што е блиску до површината да собере малку вода од океанот и да го пробие приклучокот, може да дојде до силна ерупција и тоа би имало негативни последици по човечкиот живот, флората и фауната“.
„Се очекува ерупција, но таква е природата и има уште голем број на индиции за да се даде одговор кога и зошто. Земјотреси кои се вообичаени, со низок интензитет, но многу чести, се случија на Исланд, но нема ерупција. Очигледно е дека природата е сепак доволно големо познанство“, изјави Миловановиќ.
Како што наведе, една од можностите е магмата уште да не излегла од магматската комора и да не излезе на површина.
Друга можност, рече тој, е оваа магма да оди некаде подалеку, односно да ја нема на островот, имајќи предвид дека Исланд е точно на голема пукнатина, поради што е можно лавата да оди и да се истури надвор во некој дел од океанот кој не е значаен бидејќи не ги загрозува животите на луѓето.
„Таа голема раседна структура која се наоѓа во централниот дел на Атлантскиот Океан, каде што две големи плочи, европски и американски, се оддалечуваат една од друга – тоа е зона на дивергенција и вулканизмот е интензивен таму со милиони години, а тоа не е непознато“, рече Миловановиќ.
Во случај да дојде до ерупција на копно, Миловановиќ проценува дека би била мала доколку лавата не реагирала со вода.
Како што појасни, ако наиде на мраз и снег, поради високата температура, лавата ја загрева водата, која се претвора во водена пареа, која брзо се зголемува, ја растера лавата и создава облак што може да го наруши воздушниот сообраќај.
„Кога ќе падне, може да има негативни последици за живите суштества што се таму. Иако имаше големи ерупции во Исланд, имаше и катастрофални ерупции, јас лично не очекувам тоа да се случи“, рече тој.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
