03.11.2023 Скопје
Нова закана за земјоделските култури на јачмен се повеќе се шири низ Европа.
Станува збор за јачменов вирус Г (англиски Barley virus G – BVG), кој предизвикува симптоми слични на веќе познатиот жолто џуџест вирус на јачменот, со кој може да се појави заедно. За прв пат беше идентификуван во 2016 година, а именуван по истражувачите кои го открија.
Ова е едноверижен, позитивен РНК вирус кој припаѓа на семејството Solemoviridae и родот Poleovirus. За прв пат беше изолиран во Кореја во 2016 година од јачмен растенија кои покажуваат симптоми на жолто џуџе. Веќе во 2019 година беше забележан во Грција, каде што беше изолиран од растенија од пченка кои покажаа мозаик на листовите, интервеинално пожолтување и жолти ленти.
Со текот на годините, неговиот изглед е следен во различни земји на јачменот, но и на други растенија: пченка, просо, пченица, овес, трева од лисичево опавче, див просо, односно првенствено на оние од фамилијата на трева Poaceae. Еден вид од фамилијата Solanaceae, див роднина на компирот, е пријавен како домаќин во Австралија.
Откриен е во култура на пченица во Јапонија во 2019 година, а сега се шири се повеќе и повеќе. Откриен е во Унгарија во 2020 година, а во пролетта 2023 година во зимската култура на јачмен во Полска. Помеѓу европските земји е пронајден и во Франција и Холандија. Присутен е и во Калифорнија (САД), Австралија, Јапонија, Африка (Нигерија, Кенија).
Откриено е дека вошките, Rhopalosiphum maidis и Rhopalosiphum padi се главните преносители на овој вирус и тоа е најголемиот ризик, бидејќи тие се присутни насекаде. Затоа треба да очекуваме нејзино натамошно ширење на нови територии и поголем притисок од појавата на инфекцијата.
Симптомите се слични на жолтото џуџе на јачменот и се рефлектираат во вид на промена на бојата на лисната маса, листовите пожолтуваат, пукањето е прекумерно и растот е намален. Загрижувачки е што има можност за синергија со други вируси, па при мешани инфекции може да резултира со поголеми штети и губење на посевот.
Досега е утврдено дека одговара на медитеранската клима, подрачјата со суви лета и крајбрежните области. Една од превентивните мерки е сузбивање на вошките вошки кои се пренесувачи и планирање на сеидбата за периодот на појава на вошките да не се поклопува со интензивен раст на културите.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
