14.11.2023 Скопје
Европа драматично се менува бидејќи се соочува со терористички закани и имиграција надвор од контрола.
Една од последиците е и уништувањето на идилата за патување без пасоши меѓу земјите-членки на Европската унија. Во голем број земји повторно се воведуваат гранични проверки за да се зајакне националната безбедност и да се заштитат граѓаните.
Единаесет земји од Шенген повторно ги воведоа одамна напуштените гранични контроли кои вклучуваат проверки на лични карти, пасоши, интервјуа со полицијата, статични контролни пунктови и проверки на возила.
Според извештајот на ЕУ, многу земји веруваат дека граничните контроли се клучни за запирање на инфилтрацијата на терористи од Блискиот Исток кои се претставуваат како мигранти.
Во ноември, Италија ги засили граничните проверки со соседна Словенија, обвинувајќи ја војната во Израел за зголемената закана од насилство во ЕУ. Покрај тоа, тие стравуваат од доаѓање на терористички мигранти во услови на постојан прилив на мигранти од копно и море. Словенија воведе гранични контроли со Унгарија и Хрватска, наведувајќи ги истите проблеми што ги истакна Италија.
Граничните проверки се во спротивност со Шенгенскиот договор, кој беше воведен пред речиси 40 години за да се овозможи слободно движење на патниците меѓу Франција, Германија, Белгија, Холандија и Луксембург. Правилата на Шенген треба да дозволат секој што влегува во ЕУ да патува без проверка на идентитетот додека не ја напушти.
Минатата година, една третина од милионите баратели на азил, бегалци и илегални мигранти успешно влегоа во ЕУ преку нејзините надворешни граници и тогаш – според правилата на Шенген – можеа да патуваат каде сакаа во рамките на блокот.
Засилени се контролите на границите со Австрија, Швајцарија, Чешка и Полска, а Германија го објави и својот план за забрзување на депортацијата на илегалните мигранти и оние кои бараат азил пред да влезат во ЕУ. Италија соопшти дека ќе ги испрати мигрантите во албанските прифатни центри каде ќе се одлучува на кого да му биде одобрено, а на кого да му биде забранет влез.
Репресивните гранични мерки предизвикаа остри критики за ограничувањето на правата за патување на 400 милиони Европејци кои живеат во Унијата.
Низ градот Бањулс-сур-Мер во јужна Франција беа поставени плакати со барање за повторно отворање на четирите патишта кои ја минуваат блиската граница со Шпанија. Причината за нивното затворање е тоа што ги користат трговците со луѓе кои илегално носат мигранти на северот на Европската унија, но ги користат и локалните жители кои сега треба да патуваат со часови за да стигнат на работа или да ги посетат роднините.
Експертот за миграција Алберто-Хорст Нејдхарт претходно овој месец предупреди дека затегнувањето на границите покажува колку е кревка Шенген зоната. Благодарение на Шенген, тврди тој, многу мигранти кои доаѓаат во јужна Европа слободно се движат низ континентот и пристигнуваат во земји како Германија, која забележа нагло зголемување на барањата за азил минатата година.
Германската владејачка коалиција алармираше поради полициските податоци кои покажуваат дека само во септември во земјата влегле 20.000 илегални мигранти, додека од јануари до крајот на август оваа бројка изнесува 92.119 мигранти.
Германските власти предвидуваат дека бројот на мигранти кои ќе пристигнат без документи ќе биде најголем од 2016 година, кога тогашната канцеларка Ангела Меркел ги прими Сиријците кои бегаа од граѓанската војна во својата татковина.
Германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер рече дека достигнале критична точка бидејќи се очекува даночните обврзници да обезбедат станови, храна и бенефиции за новодојденците од Балканот, Блискиот Исток и субсахарските земји.
Засега Данска ги контролира копнените и поморските граници со Германија, но тврдат дека се соочени со закани за внатрешната безбедност од терористи, организиран криминал и илегална миграција. Тие најавија дека наскоро би можеле да ги прошират проверките на патниците кои пристигнуваат со авиони од други земји на ЕУ. Шведска, од друга страна, предупредува дека ги проверува сите свои граници поради исламскиот тероризам и сериозната закана што ја претставува за националната безбедност.
Андреј Пленковиќ ги поздрави и построгите паневропски граници.
„ЕУ е опкружена со најголемите кризи во последните 30 години“, рече премиерот на Хрватска.
Пленковиќ додаде дека зголемените контроли се сигнал од политичарите дека се грижат за народот и повика на поригорозна заштита на надворешните граници на ЕУ.
Италијанскиот премиер Џорџија Мелони ги обнови граничните премини со Словенија, откако разузнавачките извештаи покажаа дека постои висок ризик терористите да влезат во земјата во групи мигранти од Балканот. Таа предвиде дека целиот Шенген проект може да биде уништен во обид да се зачува безбедноста.
Законот за шенгенските граници на ЕУ наведува дека контролите мора да бидат „последна мерка“ во случај на сериозна закана за безбедноста на одредена нација.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
