09.10.2023 Скопје
Стотици илјади жени ширум светот умираат од рак на дојка секоја година, а според податоците на Меѓународната агенција за истражување на ракот, годишно се регистрираат повеќе од два милиони нови случаи на рак на дојка.
Светската здравствена организација наведува дека ракот на дојката е најчестиот малигнен тумор кај жените ширум светот, како во развиените така и во земјите во развој.
Во моментов нема доволно сознанија за точните фактори кои доведуваат до рак на дојка, поради што е многу важно раното откривање на оваа болест. Доколку се открие во најрана фаза и доколку постои можност за адекватен третман, постои голема шанса за целосно излекување.
Некои од главните фактори на ризик за појава на оваа болест се возраста, бидејќи ризикот се зголемува со возраста, како и позитивна семејна историја на рак на дојка, доколку некој од членовите на семејството заболел од оваа болест – мајка, сестра, баба, тетка.
Многу е важна наследна предиспозиција, позитивен BRCA 1 и BRCA 2 ген, но и изложеност на терапија со зрачење, особено на ниво на градниот кош. Покрај тоа, неконтролирана употреба на хормонска терапија, особено во менопауза или како контрацепција, Во ризик-фактори е вклучена и дебелината по менопаузата, но и раната прва менструација и доцната менопауза. Некои од другите фактори на ризик се ако жената не родила или немала дете по 30-тата година од животот, но и густината на градите е исто така значаен фактор на ризик бидејќи тие се густи, вродени гради повеќе склони кон рак.
Ракот на дојката порано беше „невидлива“ состојба за која не се зборуваше, а жените заболени од оваа болест живееја сами во тишина и без поддршка од општеството. Денес, пак, преку различните активности на одредени здруженија има многу повеќе нагласување на оваа тема. Голема е важноста на социјалните мрежи кои придонесуваат за видливост на оваа тема, но и важноста на лекарите кои се занимаваат со оваа патологија и кои преку секојдневната работа ја подигаат свеста и ги мотивираат жените да се подложат на превентивни прегледи.
Некои жени веќе реагираат негативно на спомнувањето на самопреглед во разговорот, а причината најчесто е незнаење, страв и слаба информираност. Повеќето жени не знаат како да ги прегледаат градите или кога е вистинско време да го направат тоа. Многу жени веднаш одговараат со прашањето: „Што ако почувствувам нешто?“. За жал, многу често се случува жените да почувствуваат нешто пред неколку месеци, но ги игнорираат своите наоди бидејќи се плашат од соочување со понатамошни чекори во дијагнозата.
На жените треба да им се објасни дека опиплива промена не мора да е карцином. Има и други бенигни промени, кои статистички се почести во дојката, а кои можат да се почувствуваат во вид на грутки при самопреглед. Сепак, имајте предвид дека самопрегледот не е замена за специјалистички преглед, мамографија или ултразвучен преглед на дојка, туку одличен додаток на оние прегледи кои треба редовно да се прават. Времињата помеѓу лекарските прегледи обично се долги, од неколку месеци до две години и во овој период никој не може да предвиди и да каже со сигурност што ќе се развие во градите или не, иако во моментот на прегледот наодите биле нормални. Затоа самопрегледите на градите се од голема помош.
Доколку промената се открие во најраната фаза на болеста, кога е локализирана, процентот на излекување е поголем. Но, најчесто се случува жените да не дојдат веднаш на преглед, туку кога болеста е веќе напредната, каде значително се губи времето за почеток на лекувањето, што потоа влијае на овие статистики.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
