10.10.2023 Скопје
Брзината и обемот на избувнувањето на нов конфликт на Блискиот Исток го запрепасти Израел и светот.
Израел има неколку опции за одговор на нападот. Првата опција, воздушните напади, кои се случуваат токму сега. Израелските воздухопловни сили, борбени авиони и беспилотни летала погодија цели во Газа.
Друга опција е голема копнена офанзива со оклопни дивизии кои би ја уништиле инфраструктурата на Хамас. Израел собира војници за таква кампања, но внимателно ќе го избере моментот да ги ангажира, бидејќи борбите во густа урбана средина како Газа (2,3 милиони жители на област долга 41 км и широка меѓу шест и 12 км) би биле долготрајни, тешки и би резултирало со голем број жртви.
Израел може да спроведе мали операции на специјалните сили, елиминирајќи ги лидерите на Хамас и обидувајќи се да ги спаси израелските затвореници. Израел најверојатно ќе ги искористи сите овие можности.
Хамас речиси сигурно го има планирано нападот за да го искористи еврејскиот фестивал Симхат Тора, кога многу војници беа на одмор, а Израелците се собраа на верски и музички настани.
На еден таков настан на југот на Израел, Хамас уби стотици луѓе.
Датумот можеби е избран поради војната во Јом Кипур, која започна на 6 октомври 1973 година, кога армиите на Египет и Сирија го изненадија Израел на најсветиот ден од еврејскиот календар.
Некои израелски разузнавачи неодамна сугерираа дека политичките превирања и протестите против владината агенда на Нетанјаху околу Врховниот суд, исто така, може да ги искушале непријателите да го искористат социјалниот раздор во Израел.
Живи или мртви, десетиците киднапирани и однесени во Газа, Израелци, може да бидат вреден адут за Хамас во преговорите. Хамас и другите терористички организации во минатото ги чуваа телата на убиените, вклучително и војници, и тврдеа дека се уште се живи за размена. Затворениците најверојатно ќе бидат преместени на тајни и изолирани локации бидејќи Хамас знае дека Израел ќе се обиде да ги спаси.
Хамас најверојатно ќе се обиде да ги задржи живите живи. Тие сега се највредното богатство и потенцијално би можеле да бидат разменети за Палестинците кои ги држи Израел, користејќи ја непознатата судбина на киднапираните за да се изврши притисок врз семејствата и преку нив врз израелското општество.
Како тоа влијае на односите на Израел со регионалните сили и на поширокиот мировен процес на Блискиот Исток?
Абрахамскиот договор, кој Израел го потпиша пред три години со Обединетите Арапски Емирати, Мароко и Бахреин – ги издржа претходните рунди на војување во Газа и веројатно ќе го преживеат и овој. Прозападните арапски државници донесоа стратешка одлука отворено да соработуваат со Израел и тоа нема да се промени.
Позначаен договор на хоризонтот е оној што Израел се надеваше да го потпише (со американско посредство) со Саудиска Арабија. Саудијците не се љубители на Хамас, кој го гледаат како извор на немири во регионот, но војната во Газа ќе остави малку простор за деликатни преговори, а Саудијците нема да сакаат да се сметаат за исклучок додека умираат палестински цивили.
Што се однесува до „мировниот процес“ меѓу Израел и Палестинците, тој не постои со години. Додека преговорите беа во тек, во нив беше вклучена и палестинската управа во која доминираше Фатах. Но Фатах се повлече и веројатно нема да одигра некоја голема улога во наредните месеци.
Иран е главниот спонзор на Хамас и извор на средства, оружје и експертиза. Главниот сојузник на Иран во регионот, либанскиот Хезболах, е домаќин на лидерите на Хамас во Бејрут и тесно соработува со нив.
Несомнено е дека Иран има голем интерес овој напад врз Израел да успее, со цел да го ослабне својот непријател и евентуално да ги наруши израелско-саудиските преговори. Сепак, иако никој нема да биде изненаден од иранската вмешаност, засега нема јасен доказ дека Иран го планирал или раководел нападот.
Хамас во минатото покажа дека е независен, дека има своја агенда, а во овој случај има свои цели – главна меѓу нив е држењето на израелски затвореници. Ако успее во тоа, ќе се етаблира како водечко палестинско движење, засенувајќи го Фатах.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
