19.09.2023 Скопје
Побарувачката за хаубици и друго оружје произведено во Јужна Кореја порасна до невидени размери поради војната во Украина.
САД и останатите западни сојузници веќе испратија огромен дел од своите резерви во Украина, а индустријата за оружје нема капацитет да ги надополни толку брзо. Тоа е местото каде што Јужна Кореја зачекори.
Сеул одби да го испорача своето оружје директно во Украина, но земјата беше повеќе од подготвена да ги надополни американските и сојузничките резерви – и покажа дека може да го стори тоа во пократок временски рок и по пониска цена од многу западни конкуренти.
Војната ја трансформираше јужнокорејската индустрија за оружје, која некогаш произведуваше оружје главно за своја одбрана, во најбрзо растечки извозник на оружје во светот, со продажба повеќе од двојно.
На пример, јужнокорејската компанија Hanwha го удвои својот капацитет за производство на хаубици. Како што објаснува Чои Донг-бин, извршен директор на споменатата компанија, годините на постојано инвестирање во производствените процеси поставиле цврста основа за понатамошно проширување.
По завршувањето на Студената војна, многу земји на НАТО ги ресетираа своите приоритети во однос на индустријата за оружје. Европските држави значително ги намалија буџетите за одбрана. Залихите на тенкови и тешка артилерија исто така беа намалени со претпоставката дека голема копнена војна е малку веројатна. Средствата наместо тоа беа насочени кон купување на воени авиони и бродови.
Колективно, Европа се ослободи од огромните магацини, како и од вишокот производствен капацитет и престанаа да ги набавуваат материјалите потребни за масовно производство на муниција.
„Кога луѓето размислуваат за одбранбено производство, тие имаат тенденција да замислуваат огромни фабрики со десетици илјади работници. Сега гледаме нешто што е повеќе како производство на тркачки автомобили – многу висока технологија и многу низок број на производство“, рече Николас Марш, постар човек истражувач специјализиран за контрола на оружјето и воена помош во Институтот за истражување на мирот во Осло.
„Може да бидат потребни години за да се зголеми производството на оружје што не сме го произведувале масовно“, рече тој.
Американската одбранбена индустрија помина низ горе-долу слична приказна. Учеството во долготрајните конфликти во Ирак и Авганистан не ја промени производствената стратегија на Америка првенствено затоа што војската се бореше против слабо вооружени милитанти. Во Авганистан, САД истрелаа во просек стотици гранати дневно, наспроти илјадниците што сега се истрелуваат во Украина.
Сепак, Јужна Кореја со години се соочува со значително поинаква закана. Корејскиот полуостров е местото на една од големите конвенционални копнени војни во 20 век – која никогаш навистина не заврши. Активните непријателства завршија со потпишувањето на примирјето во 1953 година. После тоа, земјата почна да гради сопствени капацитети за производство на оружје и оттогаш постојано ги подобрува овие процеси.
„Јужна Кореја одржува робустен одбранбен производствен систем за да ги задоволи потребите на сопствената војска, бидејќи пејзажот на заканите никогаш не се променил драматично“, рече Елиас Јусиф, аналитичар во Програмата за конвенционална одбрана на Центарот Стимсон.
Гранатата со калибар 155 милиметри сега е најбараната муниција во украинската војна. Јужна Кореја им обезбеди на САД стотици илјади ракети од 155 милиметри, откако Вашингтон испрати најголем дел од своите резерви во Украина. САД првпат ја произведоа хаубицата од 155 мм во 1940-тите и ја користеа за време на Втората светска војна, Корејската војна и Виетнамската војна. Хаубицата, која испука експлозивни гранати, еволуираше со текот на годините, зголемувајќи ја прецизноста и опсегот.
На пример, јужнокорејските самоодни хаубици К9 можат да се движат со брзина поголема од 65 километри на час и се опремени со челични оклопни плочи, што ги прави слични на тенкови.
Со помош на беспилотни летала кои ги идентификуваат непријателските цели, хаубиците испорачани од САД и Европа значително ја зголемија огнената моќ на Украина. Самоодната артилерија користена во Украинската војна има подолги цевки кои им даваат подолг дострел и поголема брзина на огнот од полесната артилерија што ја влече камионите.
Земјите како Полска, Норвешка и Естонија се свртеа кон јужнокорејските хаубици К9 откако ги дадоа своите постоечки хаубици на Киев – тие се поевтини од конкуренцијата, сигурни и испорачани во рок од неколку месеци.
Јужнокорејското оружје се заснова на американски и германски трансфер на технологија, што ги направи идеални за земјите на НАТО како Полска.
Со децении, Јужна Кореја инвестираше во артилерија што може да се користи во војна за трошење, во која земјите се обидуваат да ги истрошат противниците со трошење воени ресурси и персонал. Инвестициите се директна последица на заканата со која се соочува од севернокорејскиот режим.
До 80-тите, Северна Кореја имаше околу 5.000 повеќе артилериски парчиња од Јужна Кореја. Оваа рамнотежа на моќ го поттикна Сеул да го назначи споменатиот Ханва за главен изведувач на одбраната. Дотогаш, Јужна Кореја најмногу се потпираше на американско оружје и американски војници.
Hanwha сега развива и други оружја кои се на глобална побарувачка. Една од подружниците, Hanwha Ocean, произведува и 3.000 тони нападни подморници способни да истрелуваат балистички проектили. На пример, компанијата има намера да обезбеди целосна замена на канадската флота од девет до 12 подморници.
Минатата година Полјаците имаа намера да купат 500 ракетни системи HIMARS од американско производство. Наместо тоа, тие потпишаа договор за купување на 288 јужнокорејски лансери Chunmoo произведени од Hanwha.
Покрај сето горенаведено, Јужна Кореја масовно ја поддржува изградбата на производствени капацитети во земјите кои купуваат нејзини воени производи. Романија и Велика Британија планираат да увезат и хаубици Ханха, во Полска ќе се градат јужнокорејски објекти, а во јули Австралија, во еден од најголемите проекти во историјата на војската на земјата, ја избра Hanwha за изведувач на 129 пешадиски борбени возила.
Според Симон Веземан, висок истражувач во SIPRI, меѓународен институт со седиште во Стокхолм, кој обезбедува податоци за вооружените конфликти, трговијата со оружје и воените трошоци од 1966 година, Јужна Кореја ќе стане петти најголем извозник на оружје во светот во следните неколку години.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
