ДАЛИ WIZZ AIR Е НА РАБОТ НА БАНКРОТ?

12.09.2023 Скопје

Додека сите останати се супер профитабилни, додека се уриваат рекордите на профитабилност, додека профитот на другите LCC (нискобуџетни превозници) вртоглаво расте, Wizz Air е мега губитник.

Зошто Wizz Air е мега губитник и дали Wizz Air може да поднесе такви загуби?

Во споредба со Ryanair, Wizz Air е навистина далеку, но за време на Ковид-19 се приближи до easyJet.

За само 15 години, компанијата дојде од нула на позицијата бр.3 ниска цена превозник (LCC) во Европа, претекнувајќи ги Pegasus (2017) и Norwegian (2019).

Во 2019 година, Wizz Air беше 8-ми по бројот на патници во Европа, а пред него се само најголемите гиганти, два LCC (Ryanair и easyJet), EUB3 (Lufthansa Group, IAG и Air France-KLM) и единствените двајца играчи кои би можеле да ја преживеат консолидацијата поради заштитата на нивните земји (Турција и Аерофлот).

Овие осум играчи (и Wizz Air) се единствените со шанса да ја преживеат консолидацијата. Денес Wizz Air е на 7-та позиција, претекнувајќи го Аерофлот.

Во регионот Wizz Air има бази во Скопје и Белград, во 2022 година ја откажа базата во Сараево, а моментално ја укинува и базата во Тузла. Компанијата има бројни линии во Ниш, Бања Лука, Приштина, Подгорица, Охрид и Сплит, а лета и од Дубровник, Љубљана и Сараево. Порано леташе, но се повлече од Загреб и Осијек.

Wizz Air лета 114 линии и 379 летови неделно во регионот. Компанијата има најмногу летови од Скопје (94 летови и 29 линии), додека Белград има само еден лет помалку, но 22 линии. Компанијата лета 48 летови на 16 линии од Тузла.

Во годината на Ковид-19 (2020), оваа авиокомпанија лансираше дури 260 нови линии и 14 нови бази, дури три пати повеќе отколку во 2019 година. Компанијата започна со работа веќе во јуни 2020 година, речиси првиот ден по напуштањето на карантинот.

И тоа е главниот проблем на компанијата бидејќи прерано почна да се шири. Имено, Ryanair ја започна својата огромна експанзија дури една година подоцна (во петтиот месец од 2021 година). Ова е главната причина за огромниот минус на Wizz Air.

Wizz Air во април 2020 година работеше само 3% од својот капацитет, 10% од својот капацитет во 5-тиот месец, 10% од капацитетот во 6-тиот месец 20%, а во јули дури 60% од нејзиниот капацитет месечно. Далеку повеќе од конкуренцијата. И тоа кажува се. На ист начин, Frontier, Volari и JetSmart имаа вртоглава експанзија.

Логиката на Wizz Air беше да го опустоши пазарот кога сите останати беа премногу слаби за да одговорат, дури и EUB3. И тоа држи вода ако има пари за тоа. Сепак, Wizz Air потроши огромна сума пари.

Меѓутоа, компанијата се урна и на крајот мораше да затвори планина бази, главно во Западна Европа, т.е. Велика Британија, Норвешка, Германија, Латвија и Италија. Во последните три години, Wizz Air затвори околу 1/4 од своите бази. Огромен број.

На крајот, Wizz Air отвори и база во Абу Даби, која сериозно ја развива и каде има 10 авиони. Компанијата сфати дека „Етихад“ е на колена и не гледаше многу наназад на истовременото лансирање на базата „Ер Арабија“. Денес, Wizz Air лета дури 39 линии од Абу Даби, од кои две летаат за нашиот регион (Белград и Сараево).

При оваа експанзија, компанијата направи огромни грешки, грешки на кои не сме навикнати во Wizz Air и кои се далеку поголеми од која било друга компанија. Дури и самиот Јозеф Варади, извршен директор на компанијата најави дека при проширувањето донеле голем број погрешни одлуки, што им создало голема финансиска загуба.

Во фискалната 2019 година (до третиот месец од 2020 година), Wizz Air оствари 2,8 милијарди евра промет и 344,8 милиони евра добивка. На почетокот на Ковид-19, компанијата имаше 1,5 милијарди евра во готовина, што беше доволно за да опстане година и пол без никаков промет. Дури 45,4% од приходите биле нелетачки. Нивниот РАСК бил 3,95 евроценти, а ЦАСК 3,44 евроценти. Нивниот просечен приход по патник бил 69 евра.

Сепак, поради многу предвремено проширување, Wizz Air акумулираше загуба од огромни 1,8 милијарди евра од 2020 до 2022 година (завршувајќи со III/2023). Во 2022 година, кога сите имаа огромни профити, нивната загуба беше дури 564,6 милиони евра.

Прометот на компанијата беше 3,9 милијарди евра, што е значително повеќе од 2019 година, но системот очигледно не функционира доколку разликата помеѓу добивката/загубата во 2019 и 2022 година беше над 900 милиони евра. Во исто време, Ryanair имаше 10,8 милијарди евра приход, и неверојатни и рекордни 1,4 милијарди евра добивка. И сега се поставува прашањето како Рајанер имал толку огромен профит, а Виз Ер толку огромна загуба и како разликата меѓу компаниите е речиси 2 милијарди евра.

Во вториот квартал од 2023 година (IV-VI месеци) Ryanair имаше 663 милиони евра добивка од 3,7 милијарди евра промет, додека Wizz Air имаше промет од 1,2 милијарди евра и многу мал профит од само 61,1 милиони евра. Wizz Air имаше фактор на оптоварување од 91,2 проценти, исто така значително помал од Ryanair, кој постигна фактор на оптоварување од дури 95 проценти.

Мајкл О’Лири, извршен директор на групацијата Ryanair, изјави дека Wizz Air открива дека не може да функционира во Западна Европа според принципите на Источна Европа и ќе мора да дозволи синдикатите, како што Ryanair исто така мораше да дозволи во 2017 година. А тоа значи губење на предноста на евтината работна сила на Wizz Air. О’Лири верува дека ова ќе го забави ширењето на Wizz Air на запад. И очигледно, Wizz Air не успева на запад.

Wizz Air има огромни доцнења и откажувања на летови. Многу повеќе од која било друга компанија. Дополнително, компанијата не плаќа отштета за долги доцнења и откажувања. Таа едноставно одбива да плати отштета, па дури и ги игнорира судските одлуки кои и наметнуваат плаќања.

Wizz Air оваа зима има голем број откажувања, особено во регионот каде што ќе има помалку линии и фреквенции во Охрид, Бања Лука, Ниш, Подгорица, Тузла и Сараево. Повеќе летови и линии ќе имаат само Белград и Скопје.

Дали Wizz Air може да преживее акумулирани загуби од 1,8 милијарди евра? Овде е важно да се нагласи дека компаниите со големина на Wizz Air (Kingfisher, Air Berlin, Jet Airways, Alitalia…) банкротираа за значително помал износ на загуба, за околу една милијарда евра.

Но, она што е најважно, зад IndigoPartners стои JP Morgan Chase, една од 5-те најголеми финансиски институции во светот, со тежина од 3,9 трилиони долари, со годишен обрт од 128,7 милијарди долари и профит од 37,7 милијарди долари и 293.723 вработени.

Сопственици на оваа компанија се највлијателните светски семејства Рокфелер и Морган. Оваа компанија ја крои судбината на светот повеќе од 100 години, и директно влијаеше и буквално ги финансираше двете светски војни, и одлучуваше кога ќе завршат двете светски војни (со внесување на САД во војната). Кога ќе одлучат нешто, тоа ќе се случи без разлика на противењето на другите деловни субјекти во светот, вклучително и сегашните најголеми авиокомпании.

И затоа Wizz Air преживува со огромни 1,8 милијарди евра, затоа можат да си дозволат да нарачаат 352 авиони (скоро 200 проценти од денешната флота). И затоа Варади не паѓа. Секоја нормална компанија одамна ќе го отпушти извршниот директор поради таква загуба. Wizz Air не го направи тоа. Зошто? Затоа што Варади го прави само она што JP Morgan Chase (и другите компании IndigoPartners) го побараа од него. По секоја цена, проширување и преземање на што поголем дел од пазарот. Не се работи за пари. JP Morga Chase може да си го дозволи тоа.

О’Лири рече дека единствената шанса на Wizz Air е да се спои со easyJet за да може да се натпреварува со Ryanair во однос на бројот на авиони, линии и бази (easyJet има бази на запад, Wizz Air на исток). Во спротивно ќе ги изеде големиот. Да потсетиме дека во 2022 година, Wizz Air понуди спојување со easyJet, што вториот го одби.