14.08.2023 Скопје
Решавањето на климатските промени мора да биде врвен приоритет за европската одбранбена заедница бидејќи таа сега претставува закани за националната и меѓународната безбедност.
Крис Питерс, кој е потпретседател на Европската инвестициска банка, одговорен за безбедност и обрана, истакна дека во последниве години се забележани зголемени закани за европската и глобалната безбедност и во овој контекст, сепак, една закана премногу често се занемарува „капацитетот на климатските промени да го наруши мирот, и внатре и меѓу државите, е реален и расте“.
„Шумскиот пожар што го оштети складиштето за муниција на грчките воздухопловни сили овој месец е само еден пример за тоа како нашите војски мора да работат во сè понепријателска средина поради климатските промени“, додаде Питерс.
Екстремните временски настани, зголемувањето на температурите и нивото на морето, опустинувањето, недостигот на вода, неконтролираните пожари, долготрајните суши и губењето на биолошката разновидност што го предизвикуваат, ја загрозуваат способноста на нашата планета да го одржи човештвото. За возврат, ова веројатно ќе ја зголеми конкуренцијата за земја, вода, храна и природни ресурси и може да доведе до конфликт, масовно раселување, социјални немири и нестабилност.
Голем број од овие трендови се веќе во тек.
ОН проценуваат дека од 2008 година просечно 21,5 милиони луѓе годишно биле принудно раселени поради настани поврзани со временските услови, како што се поплави и топлотни бранови. И во една неодамнешна комуникација, ЕУ, исто така, смета дека климатските промени и деградацијата на животната средина „претставуваат јасен и зголемен ризик за меѓународниот мир и безбедност“.
Во врска со тоа како Европа може да одговори на овие предизвици, Питерс истакна: „Прво, треба да се справиме со коренот на проблемот. Треба да ја засилиме нашата борба против климатските промени и деградацијата на животната средина преку декарбонизација на нашите економии и заштита на природните живеалишта. И ние мора да го направиме ова на начин што ќе создаде нови можности за оние кои го носат најтешкиот товар на промени“.
Освен обидот за ограничување на климатските промени, ние исто така треба да ја подготвиме нашата инфраструктура и општества да се прилагодат на влијанието на тие промени кои повеќе не можат да се избегнат. Планетата која се затоплува е понепријателска планета и јавните институции, владите и финансиската индустрија имаат должност да го земат предвид ова кога донесуваат одлуки за политики и инвестиции. Европската комисија и Службата за надворешна акција на ЕУ повикуваат климатските и еколошките размислувања да играат поголема улога во политиката и планирањето.
Покрај ова, засилените мерки за адаптација и ублажување на климата исто така треба да играат централна улога во развојот на цивилните и воените капацитети на земјите-членки, безбедносните и одбранбените сили треба да бидат подготвени за предизвиците што ги носат климатските промени. Ова значи не само дека тие ќе мора да работат под потешки климатски услови, туку и дека мора да се обидат да ги намалат нивните емисии на стакленички гасови – без да ја намалат нивната оперативна ефикасност.
Групацијата на Европската инвестициска банка веќе прави се што може за да ги поддржи овие цели. Во рамките на Стратешката европска безбедносна иницијатива (SESI), започната во 2022 година, „ветивме дека ќе финансираме проекти во вредност од 6 милијарди евра во европскиот одбранбен и безбедносен сектор до 2027 година“.
„Сега, ја зголемуваме оваа амбиција до 8 милијарди евра, кои ќе бидат инвестирани во истражување и развој на таканаречените технологии за двојна употреба и со воени и со цивилни апликации“, додаде Питерс.
Ова вклучува, на пример, сателити, безбедност на податоци и сајбер, но исто така и транспортни мрежи и безбедносни мерки за електрани. Вселенската технологија може да игра важна граѓанска улога во следењето на безбедносните закани кои произлегуваат од климатските промени.
Покрај ова, може многу да се добие со дополнително „зеленување“ на одбранбениот сектор. Бидејќи оперативната способност е приоритет за секоја одбранбена сила, енергетската ефикасност и користењето на обновливите извори на енергија историски се споредни размислувања.
Европската инвестициска банка може да поддржи каков било прифатлив проект за „зелена безбедност“, се додека е усогласен со нашиот патоказ за климатска банка, а исто така е од корист за цивилниот сектор.
Во сегашната климатска и безбедносна ситуација за Европа и светот, која брзо се развива, ова е уште поитно. Климатски нестабилен свет е небезбеден за секого. Исто така затоа што во политички и воено нестабилен свет, климатската акција можеби нема да биде приоритет.
„Со тоа што ќе се осигураме дека политиката и финансирањето работат заедно, можеме да ја трансформираме оваа негативна спирала во позитивна, каде што одбраната исто така се фокусира на заштита на планетата, а ефективните, влијателни климатски активности придонесуваат за соработка, решавање конфликти и мир“, потенцира Питерс.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
