15.08.2023 Скопје
Турските дипломатски напори напредуваа бидејќи Анкара игра клучна улога во водењето на разговорите на Русија со Украина, Соединетите Држави и земјите на ЕУ со цел заживување на клучниот договор за жито.
Договорот, кој беше постигнат со посредство на Турција и Обединетите нации, наиде на неуспех кога Русија одлучи да се повлече од него на 17 јули, обвинувајќи ги неисполнетите обврски од нејзините колеги. Последователно, Русија изврши повеќекратни напади врз украинските пристаништа, вклучувајќи ја и Одеса.
Турција, признавајќи го значењето на договорот за решавање на грижите за безбедноста на храната и одржувањето стабилни цени на житото на меѓународниот пазар, ги удвои своите дипломатски напори за заживување на пактот.
Во телефонскиот разговор на 2 август меѓу турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган и рускиот лидер Владимир Путин се разговараше за можноста за посета на Турција. Иако не беше дадена конкретна временска рамка, оваа потенцијална посета може да биде прва посета на Путин на земја членка на НАТО од почетокот на тековниот конфликт.
Ердоган му пренесе на својот руски колега дека долготрајното суспендирање на договорот за жито „никому нема да му користи“, особено нагласувајќи ги последиците врз земјите на кои им е потребна.
Турскиот лидер дополнително го истакна влијанието на суспензијата на договорот врз цените на житото, наведувајќи дека тие се зголемиле за 15 отсто во изминатите две недели, откако забележаа намалување од 23 отсто кога договорот беше на сила. Тој вети дека Турција ќе продолжи со „интензивни напори“ и дипломатија за повторно воспоставување на договорот.
Како дел од иницијативата, Русија ја канализира својата комуникација и преговори со Украина, САД и земјите на ЕУ преку Турција. Дипломатијата вклучува тесна координација помеѓу институциите како што се министерствата за трговија, надворешни работи и одбрана.
На 9 август, турскиот совет за национална безбедност предводен од Ердоган недвосмислено ги повика сите инволвирани страни брзо да се вклучат во преговорите и да стават крај на конфликтот. Советот истакна дека повторното воспоставување на критичниот договор претставува врвен чекор во ублажувањето на негативните последици за ранливите нации и зајакнувањето на стабилноста на храната.
Ердоган ги притисна Русија и Украина брзо да ја прекинат војната, нагласувајќи ги потенцијалните негативни регионални реперкусии. Ескалацијата на тензиите во Црното Море „беше штетна за сите инволвирани страни“, истакна тој.
По нивното поаѓање од украинските пристаништа, бродовите натоварени со жито, кои беа подложени на инспекција од Заедничкиот координативен центар во Истанбул, продолжија до нивните назначени пристаништа. Ова релативно ги избегна компликациите за обесправените земји, претежно во Африка.
Приближно 12 отсто од житото транспортирано од Украина е наменето за африканските земји. Низата производи вклучува јачмен, пченица, пченка, соја, пченични трици, преработена мешана храна, семки од сончоглед, сончогледово брашно, сончогледово масло и грашок.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
