06.07.2023 Скопје
Поради чудниот ефект што брзината го има врз текот на времето, настаните во најраните периоди на космосот се случувале пет пати побавно отколку денес.
Астрономите го забележале ефектот на временско проширување во далечните делови на вселената, што го означува првпат чудниот ефект, предвиден од Алберт Ајнштајн пред повеќе од 100 години, да биде забележан во раниот космос.
Настаните се случија пет пати побавно кога универзумот беше стар само милијарда години – десетина од неговата сегашна возраст – поради начинот на кој ширењето на космосот го „протега“ текот на времето.
„Враќајќи се во времето кога универзумот бил стар само милијарда години, гледаме дека времето течело пет пати побавно. Ако сте присутни, во младиот космос, една секунда би изгледала како една секунда, но од наша перспектива, повеќе отколку 12 милијарди години подоцна, се чини дека тоа рано време се одолговлекува“, објаснува Џералд Луис, професор по астрофизика на Универзитетот во Сиднеј.
Според Ајнштајновата теорија за општата релативност, астрономите би требало да ги гледаат древните космички настани побавно од модерните. Ефектот, познат и како временско проширување, се јавува поради ширењето на универзумот, токму како што објаснил Ајнштајн во 1915 година.
Една од последиците од ширењето на космосот е тоа што светлината „се протега“ додека патува.
Проширувањето на универзумот, односно просторот, влијае и на времето – уште еден параметар во просторно-временскиот континуум.
Астрономите и порано виделе ѕвездени експлозии во бавно движење, кои се случувале половина бавно од она што биле навикнати. Но, обидите да се набљудува временското проширување во раниот космос, со гледање на екстремно светли далечни галаксии – квазари, не дадоа резултати.
Меѓутоа, Луис и неговиот колега д-р Брендон Бруер од Универзитетот во Окленд спроведоа детална статистичка анализа на 190 квазари забележани во последните две децении и открија дека космичките настани навистина се случувале многу побавно во најраниот космос.
Астрономот од австралискиот национален универзитет во Канбера, професор Брајан Шмит, кој ја доби Нобеловата награда за физика во 2011 година за откривање на забрзаното ширење на универзумот, рече дека напорите на неговите колеги несомнено ги отфрлиле претходните грижи дека временското проширување се одвива поинаку кај квазарите.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
