24.07.2023 Скопје
Снимките од дрон открија детали за кратерот Батагајка во североисточен Сибир, Русија, долг еден километар, кој се шири како што планетата се загрева.
Тоа е најголемиот кратер на вечен мраз во светот, земја што била на температура од нула степени Целзиусови или пониска во период од две или повеќе години.
Кратерот почнал да се формира откако околните шуми биле расчистени во 1960-тите.
Локалниот жител и истражувач на кратери, Ерел Стручков, изјави дека кратерот почнал да се формира во 1970-тите и дека во последно време сè повеќе се шири.
Некои локални жители го нарекуваат кратерот Батагајка „порта кон подземниот свет“, а познат е и како „уста на пеколот“.
Научниците велат дека територијата на Русија се загрева најмалку 2,5 пати побрзо од остатокот од светот, со што се топи долго замрзнатата тундра која покрива околу 65 отсто од копнената маса на земјата и се ослободуваат стакленички гасови.
Никита Тананајев, водечки истражувач во Институтот за пермафрост во Јакутск, изјави дека во иднина, како што температурите ќе растат, ќе има се повеќе и повеќе такви кратери додека вечниот мраз целосно не исчезне.
Топењето на вечниот мраз веќе ги загрози градовите и населените места низ северна и североисточна Русија, пукајќи ги цевководите, куќите и оштетувајќи ги патиштата.
Кратерот Батагајка за време на експанзијата испушта огромни количества опасен гас од внатрешноста и може да претставува опасност за целата планета.
Професорот Џулијан Мартон, геолог од Универзитетот во Сасекс, изјави за Индипендент дека со проширувањето се ослободуваат големи количини метан, кој ја загрева Земјата.
„Како што климата станува потопла, вечниот мраз се повеќе и повеќе ќе се топи и овие „термокарсти“ ќе се развиваат. Се повеќе и повеќе кратери и ерозии ќе се појавуваат на површината на земјата во постудените области“, вели Мартон.
Д-р Кристофер Фогвил од Универзитетот во Нов Јужен Велс, смета дека ослободувањето на големи количини на метан од областа на вечниот мраз е голема причина за загриженост.
Кратерот Батагајка се мери од 1980-тите и моментално е долг околу еден километар и длабок 86 метри. Отворена Земја открива почвени слоеви стари помеѓу 120.000 и 200.000 години, со прелиминарно датирање на најнискиот можен слој до 650.000 години. Ова ја прави најстарата неоткриена потопена област во Евроазија. Кратерот се шири и расте за 20 до 30 метри годишно, а тоа ќе продолжи се додека земјата не се смири.
Замрзнатите делови од земјата, песокот и камењата делуваат како замрзнувач кој зачувува бројни остатоци од растенија и животни, спречувајќи ги да се распаѓаат илјадници години. Ова овозможува да се добие увид во минатото. Секој новооткриен слој на кратер е како геолошка слика што им открива на научниците како вечниот мраз и површинската вегетација реагирале на топлина и студ низ историјата.
Така, на пример, одвреме-навреме се појавуваат вести дека во вечниот мраз на Сибир е пронајдено одредено (замрзнато) животно, старо и неколку десетици илјади години.
Сепак, топењето на мразот може да ослободи и некои досега непознати работи.
Вируси и бактерии се ослободуваат и можат да се вратат во живот. Многу е можно дека многу вируси се уште се непознати за човештвото.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
