01.06.2023 Скопје
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, изјави дека Украина ќе стане членка на НАТО, како и Шведска, а Русија нема и не може да победи во оваа војна.
Столтенберг одржа прес-конференција во пресрет на неформалниот состанок на министрите за надворешни работи на НАТО во Осло, Норвешка, како дел од подготовките за претстојниот самит на Алијансата во Вилнус во јули, каде што зборуваше за конфликтот во Украина, проширувањето на Алијанса, како и други теми.
„Во текот на изминатите месеци, сојузниците и партнерите на НАТО обезбедија невидено ниво на поддршка за Украина, помагајќи им да ја вратат и ослободат украинската територија“, рече Столтенберг на почетокот, додавајќи дека сите сојузници се согласуваат Украина да стане членка на Алијансата и дека зависи од НАТО сојузниците и Украина да одлучат кога тоа ќе се случи.
„Не е до Москва да има вето против проширувањето на НАТО“, рече Столтенберг.
„Треба да обезбедиме Украина да победи по оваа војна. И кога војната ќе заврши, треба да се погрижиме историјата да не се повтори, овој модел на руска агресија против Украина навистина да престане, и затоа треба да имаме рамки за обезбеди гаранции за украинската безбедност по нејзиното завршување со војната, за да не се повтори историјата“, рече тој, додавајќи дека ќе се разговара и за други прашања, вклучително и одвраќањето и одбраната.
Што се однесува до зголемувањето на буџетот за одбрана на членките на НАТО, тој рече дека ќе се погрижи два отсто од БДП да не биде плафон, туку минимум за она што е потребно за исполнување на обврските како НАТО сојузник.
„Ние исто така ќе се осврнеме на тоа како дополнително да го зајакнеме нашето партнерство со нашите индо-пацифички партнери, Австралија, Јапонија, Нов Зеланд и Јужна Кореја, а потоа очекуваме многу сојузници да изразат силна поддршка за Шведска да стане полноправна членка на Алијансата штом можно“, додаде Столтенберг, велејќи дека за тоа разговарал со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган.
Меѓу многуте прашања што ги интересираа новинарите беше и како ќе ги убедат Ердоган и Турција да ја прифатат Шведска како членка на НАТО.
„Значи, пред сè, треба да запомниме дека сите сојузници, вклучително и Турција, ја поканија Шведска да стане полноправна членка. Ова се случи на самитот на НАТО минатата година во Мадрид, и досега ова беше многу брз процес на пристапување бидејќи Финска и Шведска се пријавија во мај, веќе во јуни беа поканети и Финска и Шведска. Финска е веќе полноправна членка и убеден сум, секако, дека и Шведска ќе биде членка и тогаш работиме тоа да се случи што поскоро што е можно“, додаде Столтенберг.
„Мојата порака е дека шведското членство, полноправното членство во НАТО е добро за Шведска, добро е за нордиските земји, за Норвешка, за балтичкиот регион, но добро е и за целиот НАТО. Ова ќе го зајакне НАТО, НАТО е посилен, а тоа е, се разбира, добро за Турција и сите други сојузници. И повторно, важната одлука да се покани Шведска се случи минатата година, а тоа исто така ја стави Шведска на многу побезбедно и посилно место. Шведска сега е се повеќе интегрирана во структурите на НАТО, нашите воени структури, нашите цивилни структури и неколку сојузници, исто така, обезбедија билатерални безбедносни гаранции за Шведска. Така што е апсолутно незамисливо дека ќе има каква било закана или каков било напад врз Шведска без НАТО да одговори. Ќе патувам во Анкара во блиска иднина, кога точно се уште не е решено“, рече Столтенберг.
Што се однесува до членството на Украина, Столтенберг е убеден дека и за тоа прашање ќе се најде консензус.
„Веќе имавме добри неформални разговори и се согласуваме за некои клучни пораки. Дури и минатата година сите сојузници се согласија Украина да стане членка, а ние преземаме конкретни чекори бидејќи Украина се движи кон НАТО. Се приближува до стандардите на НАТО, опремата , доктрини, и ние им помагаме да го направат тоа додека зборуваме, и тоа го правиме од 2014 година“, рече тој.
Столтенберг додаде дека од почетокот на руската специјална воена операција, Украина добива значителна воена поддршка, вклучително и обука.
„Ние и помагаме на Украина да се доближи до членството во НАТО. Така, кога сојузниците, на пример, ќе почнат да ги обучуваат да користат авиони од четвртата генерација на стандардите на НАТО, тоа им помага всушност да можат да летаат со модерни авиони, но исто така помага тие се приближуваат кон НАТО, доктрините на НАТО и интероперабилноста. Значи, да, ние се движиме и да, сите сојузници се согласуваат Украина да стане членка“, истакна тој.
Во врска со изјавата што ја даде пред неколку дена, дека Украина има право да се брани во врска со можните напади на Киев на руска територија, Столтенберг рече дека руската „агресивна војна“ против Украина е очигледно кршење на меѓународното право.
„Правото на самоодбрана е запишано во Повелбата на ОН и нема сомнеж дека ова е војна на агресија на претседателот Путин и Москва против Украина, а Украина има право да се брани. Претседателот Путин, Москва ја започна оваа војна и може да стави крај. Ја поддржуваме Украина и ќе продолжиме да ја поддржуваме Украина. Ќе стоиме на страна на Украина се додека е потребно и тоа не ги прави сојузниците на НАТО страна во конфликтот. Имаме право да ја поддржуваме Украина без да станеме страна во конфликтот. И, се разбира, во суштина, НАТО има две задачи во овој конфликт. Едната е да обезбеди поддршка за Украина, како што правиме ние. надвор од Украина. И затоа го зголемивме нашето воено присуство во источниот дел на Алијансата на територијата на НАТО, со копнени сили, воздухопловни сили, поморски сили за да се отстрани секој простор за недоразбирања и погрешни пресметки во Москва, за подготвеноста на НАТО да заштити секоја педа од територијата на НАТО. Причината зошто го правиме тоа е, се разбира, да спречиме ескалација надвор од Украина“, рече тој.
Што се однесува до приказната за долгорочна поддршка за Украина, тој рече дека во Вилнус ќе биде договорен долгорочен план за повеќегодишна поддршка, „бидејќи она што ни треба е да се осигураме дека кога војната ќе заврши, Украина има капацитети, силата да се брани, а сојузниците на НАТО, се разбира, ќе обезбедат различни видови воена поддршка“.
„Но, НАТО сега истражува и како можеме да им помогнеме да ја направат оваа важна транзиција од старите доктрини, муниција, стандарди, опрема од советската ера до модерна опрема и стандарди на НАТО. Оваа транзиција започна, но кога ќе се погледне на бојното поле во Украина, гледате дека е уште долг пат да се помине за да се осигура дека сè што прават е целосно интероперабилно со НАТО. Така да им помогнеме да ја направат оваа транзиција кон стандардите на НАТО, да ги модернизираат одбранбените и безбедносните институции. Очекувам повеќегодишна посветеност од сојузниците во НАТО , вклучително и пакет различен вид на поддршка со посолидно финансирање“, заклучи Столтеберг.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
