19.06.2023 Скопје
Соединетите Американски Држави наскоро би можеле да испратат гранати со осиромашен ураниум во Украина за да му помогнат на Киев да ја победи руската инвазија. Но, каква е оваа комплицирана муниција и дали ќе предизвика дополнителна ескалација на војната?
Администрацијата на Бајден посочи дека е подготвена да испрати гранати со осиромашен ураниум во Украина како дел од идниот пакет што ќе помогне во опремувањето на тенковите Абрамс М1 што земјата ги подари на Киев.
Предлогот за испраќање на овој вид муниција во Украина е во разгледување веќе некое време, бидејќи снабдувањето со осиромашен ураниум доаѓа со свои уникатни политички предизвици.
Гранатините со осиромашен ураниум ќе им овозможат на војниците на Киев да бидат поефикасни на бојното поле, но снабдувањето на Украинците со гранати доаѓа со свои политички размислувања, како што е нивната можна токсичност или гневот на рускиот претседател, нешто што Обединетото Кралство го откри во март кога министерот за одбрана на земјата рече дека Британија на Украина ќе и даде муниција со осиромашен ураниум.
На 20-ти март, министерката за одбрана на ОК, Анабел Голди, потврди дека нејзината земја ќе ги снабдува украинските вооружени сили со оклопни куршуми што содржат осиромашен ураниум, најава што го турна Путин да се закани со нуклеарна војна.
Зборувајќи за извештаите по разговорите со кинескиот претседател Си Џинпинг, Путин одвои неколку моменти за да се осврне на одлуката за испраќање гранати со осиромашен ураниум во Украина и рече дека ќе има последици доколку Обединетото Кралство го исполни својот план.
„Би сакал да забележам дека ако сето ова се случи, тогаш Русија ќе мора соодветно да одговори“, објасни рускиот претседател. „Колективниот Запад веќе почнува да користи оружје со нуклеарна компонента“.
Додека Путин ги спореди гранати од осиромашен ураниум со оружје што е еквивалентно на нуклеарни уреди, тие не се ништо од тој вид. Ајде да погледнеме што всушност е овој вид муниција, зошто е измислен и како ќе и помогне на Украина во војната против Русија.
Куршумите со осиромашен ураниум првпат биле развиени од САД за време на Студената војна како оружје што може да ги елиминира тенковите, што значи дека тие биле специјално дизајнирани да ги уништат тенковите Т-72 со кои се соочува Украина.
Во 2000 година, Дејвид Хемблинг од Гардијан ги истражуваше уникатните својства на куршумите со осиромашен ураниум и ја нарече муницијата „изборно оружје за уништување тенкови“.
Осиромашениот ураниум е исклучително тврд и густ метал, што го прави подобар во пробивањето на дебелиот оклоп на резервоарот. Уништувањето на резервоарот не е до тоа колку брзо оди вашата школка според Хамблинг, туку се работи за тоа како кругот ја концентрира својата сила.
„Пенетрацијата на оклопот се зголемува со концентрирање на силата на школка на што е можно помала област, така што проектилите имаат тенденција да изгледаат како џиновски пикадо“, напиша Хамблинг. „Колку е погуст проектилот, толку е потешко ударот за дадена големина“. Но, дали тие се радиоактивни?
Осиромашениот ураниум е она што им останува на атомските научници откако ќе го поминат тешкиот метал низ процесот на збогатување потребен за производство на нуклеарно оружје. Како нуспроизвод, ги нема својствата на збогатениот ураниум.
Сепак, осиромашениот ураниум сè уште задржува дел од својата радиоактивност, но не се смета за нуклеарно оружје, според професорката за одбранбени студии на Кралскиот колеџ во Лондон, д-р Марина Мирон.
„Граковите со осиромашен ураниум не се сметаат за нуклеарно оружје“, рече д-р Мирон. „Тие не се наменети да трујат луѓе. Тие се користат поради нивната способност да пробиваат оклоп“. За жал, ефектите од радиоактивните гранати сè уште се жестоко дебатирани.
Во 2007 година, извештајот на Обединетите нации за употребата на осиромашен ураниум откри „нема клинички значајна патологија поврзана со изложеност на радијација на осиромашен ураниум“, иако има и конкурентни докази кои ја покажуваат опасноста од долгорочна изложеност.
Меѓународната агенција за атомска енергија верува дека може да има ризици поврзани со ракување со оружје со осиромашен ураниум, а студија од 2019 година покажа дека можеби имало врски помеѓу оружјето и вродените дефекти во Насирија, Ирак.
Еуроњуз во неодамнешната статија напиша дека околу 400 воени офицери загинале во Италија, а 8000 други биле тешко болни по нивната изложеност на гранати со осиромашен ураниум за време на бомбардирањето на НАТО врз Југославија во 1999 година.
„Стравот е дека ако гранати од осиромашен ураниум паднат на земја, тие може да ја контаминираат почвата“, објасни д-р Мирон. „Тоа е причината зошто САД и нивните сојузници во НАТО предизвикаа контроверзии кога ги користеа на Косово“.
Приближно 30.000 куршуми со муниција со осиромашен ураниум биле испукани за време на конфликтот на Балканот, според извештајот на Министерството за одбрана на Соединетите држави, а подоцнежната мета-анализа покажа дека муницијата немала влијание врз здравјето на оние во Косово.
„Понатаму, резултатите покажуваат дека не е можно да се направи валидна корелација помеѓу здравствените ефекти и областите контаминирани со осиромашен ураниум“, напишаа авторите на извештајот од мета-анализата.
И покрај сето ова, Путин сепак ја сметаше употребата на гранати со осиромашен ураниум во Украина како нуклеарна закана, но неговата немир може да има помалку врска со нуклеарниот аспект на оружјето, а повеќе со тоа како тие ќе го променат бојното поле во Украина. За жал, не може да се каже што ќе направи ако Соединетите Држави ѝ снабдат на Украина со гранати со осиромашен ураниум.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
