11.05.2023 Скопје
Дигитализацијата на книжни пари е природен процес од еволутивен карактер. Во споредба со традиционалните пари, дигиталната валута на централните банки ќе донесе поголема удобност и ефикасност при плаќањата. Тоа ќе ги намали трошоците за ракување и складирање на кешот. Тоа значително ќе го зголеми степенот на централизација на платежниот сообраќај, а колку е поцентрализиран системот, толку се поефикасни процедурите, има инстант увид, нема приватност и се зајакнува контролата.
Централизираните државни пари ќе бидат во единствена база на податоци. Се разбира, дигиталната валута со себе ќе донесе одредени несовршености. Да речеме, може инстантно да те забранат, да ти ги одземат средствата, да ти го следат трошењето пари, да те тераат да чуваш пари во банка со негативна каматна стапка затоа што нема повеќе слама. Потоа, централизираните владини пари во една база на податоци се поранливи на хакирање и можат да бидат хакирани на ист начин како што беа Master, VISA.
Ако биткоинот, кој стои како грб на штитот на крипто валутите, го земеме како константа на децентрализирани, хипериспарливи и законски недефинирани валути, за разлика од него, дигиталната валута на централната банка од самиот почеток ќе биде , пари par exelance – легално платежно средство во полн капацитет, употребливо за секоја трансакција, со предвидлива и стабилна вредност.
Хартиените пари и официјалните дигитални валути ќе ги креираат централните банки како дел од проектираниот раст на паричната маса преку каналот на примарна емисија, најмногу како што правеа досега. Постојните и новосоздадените залихи на крипто валути веќе носат со себе мистична валентност. Тие не се креирани од централните банки, не влегуваат во официјални монетарни агрегати и парична маса, исто така не се дел од финансискиот потенцијал на комерцијалните банки, ниту се дел од кредитните аранжмани меѓу стопанството и банкарскиот сектор. Нивното учество е многу мало во вкупниот промет, односно агрегатната понуда и побарувачка и БДП на националните економии, а факт е дека трансакциите со крипто валути се претежно некорпоративни.
Крипто валутите имаат голема поддршка во техно-финансиската олигархија, која би изгубила добар дел од пазарот доколку нивниот статус биде нарушен или исчезнат, пред се за продажба на, условно кажано, високотехнолошка опрема.
Дигиталната валута секако ќе донесе поголема удобност во плаќањата за целната публика и економијата, но и поголема контрола. Од друга страна, на крипто валутите се гледа како на начин да се сокрие вишокот пари и да се обидат да направат шпекулативни профити.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
